We hebben het cadeau weggegooid, en de verpakking gehouden.
Anders dan u wellicht vermoedt, ben ik niet ‘anti-Europa’, of ‘anti-Amerikaans’, en niet ‘anti-Brits’, noch ben ik een ‘Russische-‘ of ‘Chinese Troll’, die gemesmeriseerd de loftrompet steekt over Poetin en Xi als onze lichtende voorbeelden. Ik erger mij kleurenblind aan mensen die de inhoud van kritiek negeren, om er direct een ‘pro/con’-stemverklaring van te maken. Het is puur menselijk, en niets menselijks is mij vreemd, dus ik zal niet zeggen dat die smet mijn vreemd is, maar toch. Veelal ontbreekt de tijd om een tegenstelling uit te diepen, waardoor je niet verder komt dan een stemverklaring. En laten we eerlijk zijn, het hele concept van ‘stemmen’ bij verkiezingen is daarop geënt. ‘Shoot, and Forget’. Tot over vier jaar. En je kunt niet weten wat er tussentijds allemaal nog zal gebeuren, waardoor ‘stemmen’ veelal niet zozeer een opdracht is aan de partij, of politicus, om werk te maken van bepaalde voornemens, maar eerder een beoordeling achteraf.
Dat is in ons deel van de wereld zeker het geval, met als gevolg een flipperkast die de bestuurlijke integriteit tot een farce maakt. Steeds blijven we verdwaasd achter met het decoratieve papier, en de kleurige strik, en blijkt iemand anders er vandoor te zijn met ons cadeau. De eerste opzet van de ‘Benelux’, gevolgd door de ‘Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal’, waaruit de ‘Europese Unie’ geboren werd, om het maar even stenografisch weer te geven, was geniaal. En ook volkomen terecht dat die organisaties geleid werden door geselecteerde vakmensen die verantwoording aflegden aan gekozen volksvertegenwoordigers, in nationale parlementen, die zich in die tijd nog niet bemoeiden met ons privé-leven zoals nu de norm is. Organisaties die de pretentie hadden dat ze wisten hoe we ons privé-leven in moesten richten vonden we in de ‘Zuilen’. Kerkelijke en ‘Wereldse’ organisaties die nauwe banden onderhielden met politieke partijen, die het echter druk genoeg hadden met de ‘Hoofdlijnen’, het cadeau.
Om volstrekt onduidelijke redenen hevelden politici steeds meer zeggenschap over naar ‘Europa’, en schiepen ze op dat niveau een weelde aan ‘Functies’ voor zichzelf, die beter betaalden, en waardoor hun aperte gebrek aan bestuurlijke kwaliteit nog nadrukkelijker op de voorgrond trad. Ze hadden ook zelf in moeten zien dat het een recept was dat gedoemd was om op spectaculaire wijze te falen. En dat had hen tegen moeten houden. Zelfde beeld in de Verenigde Staten, waar de ‘Federale Overheid’ van oudsher, en vastgenageld in de Amerikaanse grondwet, een bescheiden rol had. Maar gaandeweg steeds meer macht naar zich toetrok. Om er vervolgens een gierende puinhoop van te maken. Hier op mijn blog brak ik in het verleden een lans voor ‘nederigheid’ onder politici, en verwees ik naar de ‘Founding Fathers’ als lieden die de wijsheid hadden om te begrijpen dat een ‘Grote Overheid’ een doodgeboren kindje was. Een trauma na hoge verwachtingen en blijdschap. Niet een groter stuk afbijten dan je kunt kauwen. Vergaloppeer je niet door problemen te lijf te gaan met complexe ‘oplossingen’, waardoor je het zicht kwijtraakt op je cadeau, en je met de verpakking, de kinderkamer, blijft zitten.
Als ik hier constateer dat de Russen en de Chinezen het beter doen dan wij, dan is dat geen pleidooi om de keuzes die zij maken over te nemen, of om het landsbestuur in te richten zoals ze dat in die landen hebben gedaan. De trouwe lezer zal zich herinneren dat ik in het verleden heb geschetst hoe Poetin in beeld kwam als een kandidaat om Yeltsin op te volgen. Als de belangrijkste auteur van de Russische grondwet, waarbij hij de kunst afkeek in de Verenigde Staten en Frankrijk. Als president hield hij zich aan de succesformule van een ‘nederige’ centrale overheid, in die zin dat hij zich niet af liet leiden door ‘frutsels’. Al zijn tijd en energie stak hij in de opbouw (heropbouw) van een productieve gemeenschap, waarbij hij het parlement, en lokale bestuurders belastte met de ‘frutsels’, zoals het beleid rond ‘covid’, en zaken als ‘homorechten’, en noem maar op. Zaken die, als we kijken naar Europa en de Verenigde Staten, of het Verenigde Koninkrijk, juist nadrukkelijk de aandacht hebben van de ‘Centrale Overheid’, die knarsetandend toe moet laten dat lokale bestuurders zich niet schikken in hun beleid, met als gevolg een ziekmakende verspilling van tijd, energie en bergen geld bij pogingen om die lokale bestuurders het nakijken te geven, op weg naar de ‘vervolmaking’ van ‘Europa’, de ‘Verenigde Staten’, of het ‘Verenigde Koninkrijk’. We kleuteren op het hoogste niveau ijverig verder met de verpakking, terwijl Rusland en China er met het cadeau vandoor zijn. Ze hebben dat cadeau niet van ons gestolen. Maar we hebben het zelf in de vuilnisbak gekieperd. En zij hebben het eruit gevist.
In Rusland en China zijn ze niet ‘achterlijk’, en hoewel ze zich hebben onttrokken aan ‘Davos’, aan het ‘Financieel Kapitalisme’, betekent het nog niet dat ze zich opwerpen als de kampioenen voor mensen die de klok terug willen draaien. Integendeel! In veel ontwikkelingen die werden voorzien als onvermijdelijk door de oprukkende ‘computer’, de automatisering en robotisering, ook wel de ‘Vierde Technologische Revolutie’ genoemd, lopen ze eerder ver voor de muziek uit. ‘Biopaspoorten’, ‘Social Credit’, ‘Digital Currency’, ’Surveillance’, en nog zoveel meer waar in het westen veel verzet tegen is zijn in Rusland en China niet eens onderwerp van discussie. Het is in die landen alleen anders ingekleed, als een doorontwikkeling van het ‘Industrieel Kapitalisme’. En in die vorm is het een ander beest. Maar voor eenieder die hoe dan ook niks heeft met ‘samen’, en alleen tevreden is als het een ‘Vrolijke Janboel’ is waarin de ‘Sterksten’ de ‘Zwakken’ aan flarden scheuren, die zullen zich dan nog eerder thuisvoelen bij ‘Davos’ en het ‘Financieel Kapitalisme’.
Technologische ontwikkelingen tegenhouden kun je wel proberen, maar dan kun je niet eens meer terecht in Afghanistan, of andere landen waar je nog volop grotten hebt om je in te verstoppen, terwijl de bevolking nog geen geld heeft voor een auto of mobiele telefoon. Ik begrijp, oprecht, de hunkering naar een sensatie van ultieme vrijheid. Vliegen, varen, rijden, vooral als je zelf mag sturen, genereert dat gevoel als je in de ‘vrije lucht’, op ‘open water’, of op de ‘verlaten weg’ je eigen ding doet. Als je als ondernemer, of ‘researcher’, je eigen bedrijf of onderzoek vorm kunt geven. Als je als ‘blogger’ je eigen teksten kunt schrijven. Als je in je eigen woning kunt doen en laten wat je wilt. Door een goed gebruik van de techniek wordt die vrijheid niet beperkt, maar verruimd. De strijd is niet tussen wel of geen techniek, maar waar wordt die techniek voor gebruikt? Om ons het vliegen, varen, rijden, ondernemen en onderzoeken of schrijven af te pakken? Of om meer mensen die vrijheid cadeau te doen?
Het epische gevecht in ons deel van de wereld, tussen mensen die panisch zijn over de inbreuk op onze ‘privacy’ en vrijheid (om te doen en te laten wat ze willen) enerzijds, en de ‘Groene Golf’ die zich tot doel heeft gesteld om techniek te gebruiken om mensen hun elementaire vrijheden af te pakken om het ‘klimaat’ te redden, staat buiten de realiteit van de Russische en Chinese ervaring. Daarmee zijn die landen nog geen lichtend voorbeeld, maar ze laten ons lekker spelen met de verpakking, en ze zijn dankbaar voor het cadeau. De tragiek is uiteraard dat onze verknipte, gefragmenteerde leefgemeenschap met haar focus op ‘Identity Politics’ zich nu verlaagt tot pogingen te roven wat we eerder in de vuilnisbak hebben gedonderd, door economische en militaire strijdmiddelen in te zetten. Dat is ziek. Pathetisch. Onvolwassen. Onverantwoordelijk. Dement. Doorgesnoven.