De Engelse term ‘nudging’ staat voor ‘sluipenderwijs’.
De term kwam in zwang nadat eerst Carlo Cipolla zijn ‘tongue in cheek’ boekje publiceerde waarin hij stelde dat het aantal ‘Domme’ mensen altijd werd onderschat, en ‘Dom’ niks te maken had met ‘IQ’ of opleidingsniveau, maar exclusief met de neiging van ‘Domme’ mensen om keuzes te maken die slecht uitpakten voor hen zelf, én voor de samenleving als geheel. Gevolgd door confirmatie in minder ‘populair’ verwoord onderzoek van Tversky en Kahneman, wat een ‘Nobelprijs’ opleverde. Ik heb daar in het verleden al meer dan eens over geschreven, en dat ga ik nu niet herhalen, daarvoor is de ‘zoekfunctie’ op dit blog.
De conclusie was dat men niet van ‘Domme’ mensen kon verwachten dat ze zich zouden laten overtuigen om dichter bij zichzelf te blijven, en op hun ‘Eigen Zaak’ te letten, alsmede bij de ‘Zaak’ van het collectief, de samenleving waar men deel van uitmaakt. Verandering in ‘positieve zin’ kon alleen komen van leiders met een ‘Lange Adem’ die geduld hadden, en genoegen namen met ‘Kleine Stapjes’. Haast ongemerkt de koers verleggen in de door hen gewenste richting. Revoluties waren op het oog wel succesvol, maar ze vraten steevast de ‘Eigen Kinderen’ op, waardoor er niks terechtkwam van de beloofde veranderingen, en de hele ‘Zaak’ vastliep, met alle sores van dien.
Uiteraard was dat geen volkomen nieuw inzicht, en kost het niet overdreven veel moeite om ‘denkers’ en praktisch ingestelde leiders aan te wijzen die al vele eeuwen geleden hetzelfde zeiden, en ernaar handelden. Of dat intuïtief deden, met positief resultaat. Dito binnen bedrijven en organisaties. Tegelijkertijd staat ‘sluipenderwijs’ in een slecht daglicht waar het inhoudt dat degene die zo handelt er een ‘verborgen agenda’ op nahoudt, en mensen stapje voor stapje een kant op worden geleid waar ze helemaal niet naartoe willen. En die evident ook niet in hun voordeel is. Zoals een alles vernietigende oorlog. Je begint ergens ver weg, zeg in Afghanistan. Dan Irak. Dan Libië. Dan Syrië. Dan Oekraïne. En ineens staat heel Europa in de fik. Hoe kon dat gebeuren? ‘Sluipenderwijs’.
Die techniek heeft als voordeel dat mensen die het zien gebeuren, en ruim van tevoren aan de bel trekken, vrij eenvoudig kunnen worden afgeserveerd als ‘alarmisten’, ‘doemdenkers’ en ‘complotdenkers’. En tegen de tijd dat ze gelijk krijgen, is het niet alleen te laat, maar krijgen ze ook nog de schuld omdat ze hun zorgen niet op een ‘passende’ wijze onder de aandacht brachten. Hoe vervelend ook, maar die kritiek is in zoverre niet onterecht, dat de ontwikkeling van een ‘sluipenderwijs’ tegenmacht uiteindelijk wel effectiever zou zijn geweest dan appelleren aan het ‘Gezonde Verstand’ van overwegend ‘Domme’ mensen, als we Cipolla’s definitie volgen. Maar dan ‘verlaag’ je je tot het niveau van de zichzelf verheerlijkende ‘gevestigde orde’ die met hun geniepige technieken het ‘stemvee’ op sleeptouw neemt. Los van morele en ethische overwegingen moet je daar ook maar zin in hebben en de tijd voor vrij willen, en kunnen maken.
Maar vóór alles doemt de vraag op uit de intellectuele mist wie ‘jij’ dan bent om het beter te weten? Mijn ‘oplossing’ kent u: Een kleine overheid, waardoor machtsgebruik/misbruik wordt uitgesloten, en individuele ‘nederigheid’ door middel van ‘reflectie’. Wat een grote ‘Vrije Markt’ oplevert waarin eenieder voor zichzelf moet zorgen, of het onderspit delft, wat emanciperend werkt, en ouders opzadelt met de opdracht om hun kinderen in korte tijd volwassen te maken, zodat ze in een ‘vijandige omgeving’ op eigen benen kunnen staan. In de westerse wereld zijn we inmiddels lichtjaren verwijderd van dat ‘model’, en dat heeft consequenties.
Op ‘X’ worden mensen die uit ‘eigenbelang’ (zoals een hang naar minder oorlog) op een partij hebben gestemd die nu deel uitmaakt van de regering, meer in het bijzonder PVV en BBB, weggezet als ‘Dom Rechts’. Waarbij men de VVD en NSC typeert als verraders die een ‘Rechts Extremistische’ regering mogelijk hebben gemaakt. Tegelijk juicht men over de winst voor ‘Links’ in het Verenigde Koninkrijk en Frankrijk. Beide landen, en de Verenigde Staten, kennen geen ‘evenredige vertegenwoordiging’ in het parlement, waardoor de partij van le Pen wel veruit de grootste is, en zelfs meer stemmen trok dan in de eerste ronde vorige week, maar desondanks als derde eindigt. Daarbij is ‘Links’ een samengeraapt zooitje van opportunisten identiek aan ‘GroenLinks/Partij van de Arbeid’, slechts verenigd door het streven naar rauwe macht. Niet door programmatische overeenstemming, of een glasheldere visie op de toekomst met bijpassend, uitvoerbaar beleid dat gegarandeerd het doel dichterbij brengt.
In praktische zin betekent het dat twee ‘Blokken’ diametraal tegenover elkaar worden gezet, en dat de ‘gevestigde orde’ die uit is op het ‘sluipenderwijs’ aansturen op méér oorlog met Rusland, en een oorlog met China om de ‘Rauwe Macht’ in een wereld die buiten het westen afstand neemt van ‘Unipolair’. Die gevestigde orde gaat er vervolgens met het ‘been’ vandoor. Het ‘gekleuter’ in de diverse ‘vergaderzalen’ laat de ‘gevestigde orde’ koud. Zelfs als men elkaar binnen of buiten stadions, of op straat te lijf gaat op niks af ligt de ‘gevestigde orde’ daar niet wakker van. ‘Verdeel, en Heers’. Op ‘X’ en in de ‘vergaderzalen’ mag men elkaar over en weer uitmaken voor ‘Dom’, en olie op het vuur gooien, als men maar beschikbaar is voor de loopgraven en als slaaf in de wapenindustrie. Daar treffen ‘Dom Rechts’ en ‘Dom Links’ elkaar in de strijd waar ze ‘sluipenderwijs’ voor werden klaargestoomd. De nieuwe regering tapt uit hetzelfde vaatje als de vorige, en de volgende. Het is ‘Oerstom’, maar we kunnen onszelf niet helpen, blijkbaar.