Wat is het verband?
Hier op mijn blog reageer ik op gezette tijden tegendraads als mensen worden opgehemeld als ‘Grote Verbinders’. Terwijl ik er anderszins op hamer dat we wel samen verder moeten, en dat de doorgeslagen polarisatie niet helpt. Sterker nog, ik spreek mij bij herhaling uit voor het zoeken naar werkbare compromissen, voor de vlam in de pan slaat, en ons hele huis affikt. Maar wat men in deze tijd verstaat onder ‘Verbinders’, dat zijn mensen die het tegenovergestelde nastreven.
Er zijn mensen die vijf kwartier kunnen kletsen in een uur, en na dat uur ben je niks wijzer, maar de ‘sfeer’ is goed gebleven. Zij zijn de ‘entertainers’. Veel mensen ‘op leeftijd’ putten zich uit in het oprakelen van gebeurtenissen in het verleden, ze praten over spijzen en dranken, en ‘shows’ en films die ze zagen op de televisie of via de ‘provider’, of deze of gene roman die ze net hebben gelezen. Maar als je een controversieel onderwerp aansnijdt, vallen ze stil. Het is niet gezegd dat ze er geen mening over hebben, maar ze gaan graag rustig de pijp uit. Waar mogelijk zijn ze druk met ‘decluttering’, het opruimen, weggooien, verkopen, weggeven van alles wat ze tijdens hun actieve leven hebben verzameld. Klaar voor ‘Magere Hein’.
Zelf ben ik meer van ‘Rage against the dying of the light’. Voor mij zijn mensen die conflicten mijden door mee te buigen met de wind geen ‘Verbinders’, maar ‘Stoorzenders’. Ze irriteren op de wat langere termijn als je met hen problemen op moet zien te lossen, in het bijzonder als de wind aantrekt, en het begint te stormen. Het is niet fatsoenlijk om de rust te verstoren die zulke ‘Verbinders’ om zich heen scheppen, en het versterkt de consensus waar zij op gebrand zijn alleen maar waar mensen wars zijn van onruststokers. Ze geven de voorkeur aan de consensus die onder hun bezielende leiding als een grijze prut over alles heen rolt, tot de dood er op volgt.
Het is niet uniek voor mensen op leeftijd, maar daar valt het nog enigszins te begrijpen. Zeker waar ‘Rage’ inhoudt dat je niet zozeer tot je laatste snik doorgaat met denken en handelen, zoekend naar progressie via werkbare compromissen, maar het uitmondt in woede en frustratie die men afreageert op de omgeving. ‘Grumpy Old Men’ was een komische film, maar ‘Grumpy’ oud worden is ook niks, en inspireert niemand. Voor mij persoonlijk is het weer anders dan voor u, ongetwijfeld. Ongeacht uw leeftijd. En of u met ‘u’ aangesproken wilt worden, of met het ‘verbindende jij’. Die bedaagde beleefdheidsvorm bevalt mij persoonlijk nog steeds best. Het ‘ademt’ respect, en schept afstand, die je nodig hebt om als ‘voor de wet’ gelijke volwassenen te kunnen discussiëren over inhoudelijke kwesties, op zoek naar een compromis.
Al eerder heb ik uitgelegd hoe een compromis iets volkomen anders is dan consensus. Consensus is de ongestructureerde keuze van een groep op enig moment, die voortdurend onderhevig is aan de ‘flux’ van nieuwe informatie. Het is ‘Rules Based’. Het compromis is de wet. Er staan handtekeningen onder. Het is niet ideaal, en ergens in de toekomst zal het nog wel eens tegen het licht gehouden moeten worden, maar er is duidelijkheid geschapen. Het is ‘Law Based’. Het is volwassen.
Volwassen is bij mij niet gemarkeerd door een leeftijdsgrens die wordt gepasseerd, maar verwijst naar een zekere kwaliteit van het karakter dat met de jaren verder geperfectioneerd kan worden zo men zich daarvoor inspant. In een ‘Rules Based’ omgeving is dat vergeefse moeite. Daar is de samenleving één grote speeltuin vol opwindende ervaringen zonder concrete betekenis. Eten, drinken, anekdotes, televisie, games, Tik-Tok, You-Tube en ‘Verbinding’ rond ‘Oranje’, of deze of gene ‘Bekende Nederlander’, vol bewondering, of vol afkeer, dat maakt verder niet uit. Als het maar ‘samen’ is en je binnen de consensus blijft. Gezellig! En gezellig is belangrijk, maar er moet ook gewerkt worden. Zelfs al ben je gepensioneerd, of afhankelijk van een uitkering of andere vorm van subsidie.
Voor mij is het gedicht ‘If’ van Rudyard Kipling een bron van inspiratie waar het gaat om het beschrijven van de voorwaarden die staan voor die kwaliteit van het karakter waar ik op doel, die maken dat iemand volwassen is. Eenmaal volwassen is het geen gelopen race. Zonder onderhoud erodeert die kwaliteit, en op enig moment kan men terugvallen door een keur aan ontwikkelingen die men niet allemaal in eigen hand heeft, helaas. De degeneratie van ons brein kan maken dat we op gevorderde leeftijd weer ‘Kinds’ worden, zoals dat vroeger heette. Maar we kunnen ook onszelf conflictmijdend weg laten glijden in het warme bad van de consensus omdat volwassen zijn té inspannend is, en té weinig rendeert, in een onvolwassen, of demente ‘Rules Based’ samenleving.
Zoals ik ‘Rage’ interpreteer, is het de opdracht om je volwassen vermogens zo lang mogelijk overeind te houden, in de strijd tegen de duisternis van de grijze prut, en dat stokje ook door te geven zodat het licht ook niet uitgaat tegen de tijd dat je er zelf niet meer zult zijn om het brandend te houden, zo hoog mogelijk boven de grijze prut van de ‘Verbindende’ consensus en ‘gezellige’ oorlogen.