Jammerjoh

Website voor mensen die niet klagen

Archief van mijn Blog

Waar ik sta

Waar ik sta? Daar waar ik ben! Kom bij mij niet aan met die clichés over 'links' of 'rechts'. Of 'zwart' en 'wit'. Het ene geloof, of het andere. De ene cultuur of de andere. Zinloze verspilling van kostbare tijd, als u het mij vraagt. Gaat uw gang als u zich er lekker bij voelt. Maar val mij er niet mee lastig.

Wellicht zult u mij af en toe er op betrappen dat ik mijzelf een 'liberaal' noem. Of een 'humanist'. Maar stelt u zich er niet teveel van voor. Ik ben allerminst honkvast. Met het grootste gemak verdedig ik gezichtspunten die u beslist niet in die categorie indeelt. Waardoor u zich, als échte liberaal, of échte humanist zelfs geschoffeerd voelt. Dat is dan uw probleem. Het idee van een samenleving is, dat we er samen uit komen! Dat we na overleg besluiten nemen. En dus niet hoeven te overleggen na de besluiten.
Dat soort dingen vergt tijd. En het is als regel maar het beste om zoveel mogelijk besluiten aan diegene over te laten die moet leven met de consequenties. Dus zolang we elkaar niet in de weg zitten, zou ik zeggen: Lekker laten gaan!

In dit blog gaat het niet over één onderwerp. Ik ben geen deskundige op enigerlei terrein, en heb geen pretenties. Maar ik sta wel voor wat ik schrijf! Een generalist. Een liefhebber. Een levensgenieter. Ik spring met het grootste gemak van de hak op de tak. Geef mijn mening. En neem die weer terug als blijkt dat ik het bij het verkeerde eind had. Doe er uw voordeel mee! Bewijs mijn ongelijk! Schrijf, maar hou het netjes.

U zult bemerken dat ik bijzonder kritisch ben over datgene wat ik de 'menswetenschappen' noem. Vooral omdat het 'peer-review' systeem geen goede basis is voor gezonde wetenschap, als het betekent dat een stelling bewezen wordt geacht als een meerderheid van de 'peers' er wel wat in ziet. Wetenschap is voor mij het leveren van sluitend bewijs, binnen de wereld die wij waarnemen. En ik hoef geen antwoorden van mensen die er een 'deskundige' slag naar slaan. Dat we nog maar zo bar weinig echt wéten, is voor mij geen bedreiging. De dogmatische antwoorden van de religie vind ik hooguit als toeschouwer interessant. Maar ook de als religie beleden antwoorden van de 'menswetenschappen' vinden in mijn ogen geen genade.

Tot zover over mijzelf. Zo belangrijk ben ik niet. Maar ik vond dat u recht had op een introductie. Laat u verrassen, zoals ik mijzelf verras! Dan kan dit avontuur beginnen!

Pratende Hoofden

Na een hoop maatschappelijke onrust, en stakingen, is de pensioengerechtigde leeftijd opgeschroefd naar 67. Midden in de grootste economische crisis sinds de jaren dertig, met toenemende werkloosheid als gevolg. Vooral onder jongeren, die niet meer aan de bak komen nu al die oudere werknemers blijven zitten.



Dus nu komen de 'pratende hoofden', die ons eerder die hogere pensioenleeftijd door de strot hebben gewrongen, met hun volgende ideetje: De oudere werknemers moeten minder gaan verdienen, om zo de jongeren aan werk te helpen. Je zou ook kunnen zeggen: Waarom ontslaan we die 'pratende hoofden' niet gewoon? Kunnen we allemaal gewoon weer met 65 met pensioen, en kunnen de jongeren de plaats van de ouderen innemen.


Volgens Adam Smith, de grondlegger van de moderne kijk op de economie, zijn die 'pratende hoofden' de 'niet-productieven'. Samen met onze cabaretiers en andere artiesten. Het enige verschil is, dat die kunstenaars ons leven tenminste nog verrijken. Iets wat je van economen als Vermeend, van der Ploeg en Buiter niet kunt zeggen! Voorzover het hun vak was ons te behoeden voor een crisis zoals die van 2008, hebben ze bijna allemaal grotelijks gefaald. Dus laten ze liever iets nuttigs gaan doen. Het vuilnis ophalen, ons dagelijks brood bakken, of zoiets. 



Het probleem in onze economie is, dat we teveel uitvreters moeten bedienen. Allemaal 'chefs', en nog maar verrekte weinig 'indianen'. Iedereen is 'manager', 'adviseur', of 'beleidsmedewerker' tegenwoordig. Maar de basis van enige economie wordt nog altijd gevormd door die bedrijvigheid die ook iets produceert waar je in kunt wonen, van kunt eten, of wat je kunt gebruiken of exporteren. Het bekostigen van 'pratende hoofden', en 'management-lagen', is een luxe die we ons niet langer kunnen veroorloven.

Mali

Nadat Frankrijk, nog onder Sarkozy, het voortouw nam om in Libië de Salafisten op de troon te hijsen, ten koste van de 'socialist' Gadaffi, zitten ze nu in hun maag met de gevolgen. Weliswaar is Frankrijk de lust om 'rotzooi te trappen' en Salafisten te steunen in Syrië nog niet vergaan. Maar nu die moorddadige bendes Mali onder de voet dreigen te lopen, wordt toch pijnlijk duidelijk dat de NAVO een 'Doos van Pandora' heeft geopend, en het deksel er niet meer op krijgt.

Het is intrigerend om te zien, hoe de loyaliteit van 'Westerse' landen binnen de Moslim-wereld verschuift, door de jaren. Nadat de Sovjet-Unie haar communistische vrienden in Afghanistan de helpende hand toestaken, zagen de VS en Saoedi Arabië hun kans schoon om de atheïstische Sovjets een lesje te leren. Uiteindelijk leidde het tot de ondergang van de Sovjet-Unie, en de opkomst van het Moslim-extremisme als 'bondgenoot'.
Bin Laden kreeg van de CIA en de Engelse geheime dienst een contract om Gadaffi te vermoorden, maar bakte er niks van. Meer succes hadden de mannen van Bin Laden in Joegoslavië, waar ze zorgden voor de 'rotzooi' die de NAVO het excuus gaf 'orde op zaken te stellen'.

Ogenschijnlijk kwam aan de enthousiaste samenwerking een bruusk einde, toen Bin Laden zijn pijlen op 'Westerse' doelen richtte. Meer op complotten gerichte denkers houden het erop dat het doorgestoken kaart was. Dat het de VS een excuus gaf om wereldwijd militair in te grijpen om bestaande oliebelangen veilig te stellen. En voorzover de VS daar niet leidend in was op het hoogste niveau, het toch lieden geweest moeten zijn die op zoek waren naar argumenten om het 'militair-industriële complex', en de daarmee gemoeide werkgelegenheid, een nieuwe 'lease on life' te geven, nadat de 'Koude Oorlog' was overgewaaid.

Hoe het ook zij, na een jaar of tien te hebben gefungeerd als onvindbare dreiging, en excuus voor de oorlogen in Irak en Afghanistan, werd Bin Laden in Pakistan gevonden. In een garnizoensstad zat hij lekker knus met vrouwen en kinderen zijn nagels te vijlen, toen een stel Amerikaanse mariniers door de deur kwamen zetten, en een einde maakten aan zijn roemruchte leven. Vermoedelijk. Want we kunnen het niet weten, omdat het lijk in de Indische Oceaan zou zijn gedumpt. Voor hetzelfde geld is hij nu ergens 'Hoofd Planning'…….

Maar goed, los van dat alles, en de theorieën, bleek er na de gemelde dood van Bin Laden ook weer nieuw respect voor de bruikbare bloeddorstigheid van zijn aanhang. In Iran pleegden Safistische terreurorganisaties al vele aanslagen op hun Shi'itische broeders. En vervolgens kregen ze ook het 'groene licht' in het 'socialistische' Libië en Syrië, alsmede Egypte. Geholpen door een vreemdsoortige alliantie die zich profileert als 'Vriendenclub', begonnen de Salafisten aan hun opmars. De wapenindustrie beleeft gouden tijden, maar verder schieten we er niet veel mee op. De beloften van 'onze' Saoedische bondgenoten en de Emir van Qatar, dat ze hun stoottroepen onder controle hebben, lijkt in Mali niet geheel juist. Althans, als we ervan uitgaan dat het geen 'doorgestoken kaart' is, natuurlijk.

De moeilijkheid hier is vooral het enorme aantal belangen aan 'Westerse' kant. Maar er is toch veel voor te zeggen om het simpel te houden. Landen hun eigen autonomie te gunnen, en alle smoezen voor militaire invasies van 'derden' de voet dwars te zetten. Dat geldt niet alleen voor de invasie van Mali door Salafistische extremisten vanuit buurland Libië. Het had al moeten gelden voor de bemoeizucht in Libië zelf, in Syrië nu, en eerder in Irak, Afghanistan, Jemen, Somalië en Iran. Ook de sluipende gebiedsuitbreiding van Israël is bijzonder onverstandig. Ze zijn militair de baas in die omgeving, en kunnen de West-Bank en Gaza, ondanks de bezwaren, domweg inlijven. Maar doe dan wat je moet doen, en geef de inwoners van die gebieden gelijke rechten, en toegang tot de stembus. Wil Israël dat niet? Ook goed. Maar blijf dan met je tengels van dat grondgebied af, en gun die Palestijnen hun eigen staat!

Aaron

Aaron Swartz is dood. De drijvende kracht achter menig initiatief dat was gericht op vrije toegang tot kennis, beschikbaar via het internet, pleegde op 26 jarige leeftijd zelfmoord. De directe aanleiding, zo stellen vrienden en familie, was het gegeven dat hij werd vervolgd voor 'computervredebreuk'. Waarvoor hij tot 35 jaar gevangenisstraf en een enorme boete kon worden veroordeeld.

Jonathan James ging hem in 2008 voor. Ook hij pleegde zelfmoord, nadat hij op last van dezelfde Officier van Justitie van zijn bed werd gelicht, en werd beschuldigd van 'cybercrime'. Iets wat hij zelf altijd ontkende. Maar in zijn afscheidsbrief schreef hij geen vertrouwen meer te hebben in het justitieel systeem. 'Gedenk', zo schreef hij, 'dat het niet de vraag is of ik win of verlies. Een gevangenisstraf van 20, 10 of 5 jaar voor een misdrijf dat ik niet heb begaan, is geen winst. Ik sterf vrij.'

De betreffende Officier van Justitie kreeg voor zijn taakopvatting en succes in de zaak tegen James een onderscheiding. Wellicht maken ze hem straks Minister van Justitie, na zijn succes in de zaak tegen Swartz. Want er zijn voor de VS grote economische belangen gemoeid met het bestrijden van initiatieven die afbreuk doen aan 'copyright'-bepalingen en de bescherming van 'patenten'. Het is vrijwel het enige Amerikaanse 'product' waar nog vraag naar is. Naast wapens. Nu ook hun vliegtuigindustrie met het fiasco van de 'Dreamliner' door het ijs zakt.

Het gevecht om de controle over kennis krijgt steeds scherpere kantjes. Er is overvloedig bewijs van het enorme misbruik dat wordt gemaakt van het bezit van 'patenten' en 'copyright', door bedrijven die daarmee onwelgevallige publicaties in hun kluizen weten te houden. En producten die weinig kosten om te fabriceren, met enorme winstmarges kunnen slijten. Waarbij het oorspronkelijke onderzoek in de meeste gevallen ook nog eens met belastinggeld werd bekostigd.

Swartz werd ervan beschuldigd dat hij publicaties van onderzoek, die tegen betaling beschikbaar waren via JSTOR, zonder betaling uit het digitale archief had 'ontvreemd'. JSTOR zelf wilde geen aanklacht indienen tegen Swartz, maar het Massachusetts Institute of Technology (MIT), en de betreffende Officier van Justitie, wilden dat wel. En nu is Swartz dus dood. Maar daarmee kan het boek niet dicht. Want over de hele wereld zijn wetenschappers en mensenrechten-activisten wakker geschrokken. Een initiatief van de Canadese wetenschapper Eva Vivalt, die collega's opriep om onderzoek kosteloos te publiceren, krijgt massale bijval. De hashtag #pdftribute op twitter leverde al tienduizenden reacties op. De oogst van de repressie kon wel eens een niet te stoppen tsunami van constructieve anti-autoritaire opstandigheid zijn.

Plasterk

Minister Plasterk meent dat ouders hun kinderen weer beter op moeten voeden. Daarmee appelleert hij aan één van de belangrijkste bronnen van ergernis voor Nederlanders, als we de onderzoeken mogen geloven. De teloorgang van 'normen en waarden' scoort onveranderlijk hoog bij klagend Nederland.

Als kritiek kan ik mij erin vinden. Zij het dat ik daarbij niet direct mijn pijlen richt op de ouders, maar meer op de overheid. Sinds de jaren zeventig heeft die overheid werkelijk geen kans onbenut gelaten om er een puinhoop van te maken. Elk initiatief om de ouders weg te lokken uit het gezin, en de zorg voor kinderen te 'professionaliseren', heeft de overheid met beide handen aangegrepen. Daarnaast hebben ze de mogelijkheden voor ouders om kinderen te corrigeren met wettelijke maatregelen om zeep geholpen. Onder andere door het bij wet verbieden van de 'opvoedkundige tik'.

Het doet mij een beetje denken aan een oude reclame voor Peijnenburg. Overheerlijke ontbijtkoek, opgehangen aan een touwtje buiten bereik van de wanhopige ouders. Die sadistische dimensie heeft een ideologische oorsprong. Ergens in de jaren zeventig bekeerden de mens-wetenschappers zich tot het geloof dat elk mens als een 'onbeschreven blad' (tabula rasa) werd geboren. Waarna de opvoeding zorgde voor het geobserveerde gedrag. Als het kind in de fout ging, was het dus de schuld van de ouders. Waarbij men ervan uitging dat het kind domweg kopieerde wat het 'thuis' had waargenomen. Dus als het kind geweld gebruikte, had het dit thuis geleerd.

Eureka! Verbied de 'opvoedkundige tik', en niemand gebruikt ooit nog geweld………

Helaas, zo werkt het niet. Integendeel! Onderzoek in Zweden toonde al meteen na het eerste landelijke experiment met dergelijke wetgeving aan, dat het geweld dat kinderen onderling gebruiken exponentieel toenam, na de invoering van een wet de het slaan van kinderen verbiedt. Waarmee Zweden pionierde.

Daar overheen kwam de overheid met een breed scala aan 'gedoogconstructies'. Weliswaar verbood de wet bepaalde handelingen, maar de dader werd niet vervolgd. Of pas na vijfentwintig overtredingen. Zo kon je in Nederland lange tijd straffeloos radio's uit auto's jatten, zolang je maar aan kon tonen dat je verslaafd was aan hard-drugs, en het geld nodig had voor het onderhouden van je behoefte. Dieven die in je huis inbraken, moest je ongemoeid hun gang laten gaan. Je mocht alleen roepen dat ze weg moesten gaan. Alleen wetten die de overheid veel geld opleverden via de boetes die ze ermee konden opleggen, stonden niet bloot aan morele erosie.

Inmiddels zitten er in Nederland meer kinderen in inrichtingen en tehuizen, dan waar ook ter wereld, per duizend inwoners. En laat iedere statistiek die beschikbaar is zien, dat die jongeren er crimineler uit komen, dan ze erin gingen. En nu is daar Plasterk met zijn oproep………

Als de minister het meent, moet hij het touwtje waar de koek aan hangt doorsnijden. Anders is het een sadistische grap.

Armstrong

Armstrong is niet uit het nieuws weg te slaan. Persoonlijk heb ik er niet zoveel mee. Voor mij was al lang duidelijk dat die 'sport' aan elkaar hangt van de doping. En kijken naar een stel junks die zichzelf de vernieling in helpen, dat is niet mijn idee van 'vermaak'.

Dat junks glashard liegen over hun gebruik, kan ook voor niemand als een verrassing komen. Ik heb wel te doen met degenen die geloofden in het sprookje van hun held, die kanker had overwonnen, en er als de Hulk uit kwam. Dus mijn medeleven gaat wel uit naar zijn schare fans. Zoals Mart Smeets. En veel minder naar andere junks, en hun entourage, die gaandeweg tot inkeer kwamen, en als kanaries begonnen te zingen, om vervolgens door Armstrong in de media en de rechtbank te worden gesloopt.

De betekenis van dit schandaal is voor mij van een andere orde. Ook omdat ik met gemak die afstand kan bewaren. Ik kijk er meer naar met de ogen van iemand die er de reflectie van een groot aantal maatschappelijke fenomenen in ziet. Gelijk de problemen met leugenachtige bankdirecteuren, die met een stalen gezicht rotzooi verkochten aan hun klanten, menend dat ze in hun recht stonden. Niet zozeer dat ze de illusie hadden dat het was toegestaan. Maar meer dat het een kwestie was van 'eten of gegeten worden' in een wereld waarin het 'slijk der aarde' belangrijker was dan wat dan ook. 'Greed is good!' Die generatie.

Onderdeel van dat fenomeen is het legertje 'deskundigen' dat zich er vervolgens in eindeloze rijen praatprogramma's over buigt hoe zijn 'presentatie' was, en welke juridische consequenties het voor hem zou kunnen hebben. In het bijzonder wie er nog geld van hem zouden kunnen vorderen. En zo zorgen we er met z'n allen voor dat dit zinloze circus onze samenleving verder ondergraaft. Want niets in deze mallemolen heeft 'meerwaarde' in de klassieke economische betekenis. Je kunt het niet eten, er niet in wonen, het houdt je niet warm, en heeft geen enkele toegevoegde waarde voor de kwaliteit van ons leven. Het kost kwaliteit van ons leven. We geven er geld aan uit dat we beter hadden kunnen besteden.

Dat is geen puriteinse, 'zure' visie. Ik beweer allerminst dat werk en geld verdienen het enige is waar we voor op aarde zijn! Maar deze travestie kan op geen enkele manier zelfs maar in de schaduw staan van een welverdiende vakantie, of het genoegen dat je beleeft aan verbetering van je persoonlijke prestatie in een sport of vaardigheid. En dat geldt niet alleen Lance Armstrong en de door en door corrupte wielersport. Maar ook het spektakel dat nu wereldwijd wordt opgetuigd om de uiteenlopende 'praatprogramma's' aan munitie te helpen. En wat we dan weer kwijt zijn aan al die 'pratende hoofden' en 'programma-makers' die ons volproppen met perverse 'weetjes'. Bedenk, als je weer een programma tegenkomt waarin Armstrong figureert: Er zit een knop op je tv!

Euro

'Brussel' genereert ook bergen geklaag. Zozeer zelfs, dat elk beleid dat mensen niet aanstaat, en elke economische tegenslag, wordt geweten aan het bestaan van de EU. Nou gaat het mij er helemaal niet om die EU hier de hand boven het hoofd te houden. Ook ik heb mijn bedenkingen. Maar het zou vreemd zijn als ik mij in elk detail van de compromissen in een centrale overheid zou kunnen vinden.

Zo zou ik graag meer directe democratie willen. In het bijzonder binnen de Eurozone. Verkiezingen die ertoe doen. Waarmee ik echter niet bedoel te zeggen dat het huidige bestuurlijke apparaat niet democratisch is. Democratie als bestuursvorm kent vele varianten. In Angelsaksische landen, met hun districtenstelsels en 'kiesmannen', waardoor gemakkelijk iemand die niet de meerderheid van het volk achter zich heeft, tóch President of Premier kan worden, spreken we ook van een democratie.

De huidige economische crisis is geen Europese crisis. Het is een wereldwijde crisis, die niet aan Europa voorbij is gegaan. En ook nooit aan Nederland voorbij was gegaan als er geen Eurozone had bestaan, en er in Nederland nog met guldens werd afgerekend. Waarbij het geen enkele moeite kost economen te vinden die staan te popelen om te vertellen dat we dan een stuk slechter af waren geweest. Of juist andersom.
Belangrijker is het te bepalen of we beter af zijn met de Euro als gemeenschappelijke munt voor wat de toekomst ons gaat brengen. Of dat we beter weer terug kunnen naar die gulden.

Om dat te bepalen moet je ergens vanuit gaan. Een meest waarschijnlijk scenario voor de toekomst.

Mag ik u daarbij onder de aandacht brengen dat in 2008 de 'Vrije Markt' werd opgeheven? Dat er internationaal sprake is van een 'Currency War', waarin economische machtsblokken zich uitsloven om andere machtsblokken onder de groene zoden te worstelen?
In de winter van 2009 speelde geselecteerde 'partijen' onder het dak van het Amerikaanse 'Applied Physics Laboratory' de eerst 'wargame' waarbij monetaire wapens werden ingezet. De ontwikkeling van het 'spel', en de uitkomst, deed het Pentagon beseffen dat de Verenigde Staten behoorlijk kwetsbaar was. Veel kwetsbaarder dan haar ongeëvenaarde militaire macht deed vermoeden.

Een jaar eerder was de Dollar bijna van het wereldtoneel verdwenen, toen de beurs implodeerde als antwoord op het faillissement van Lehman Brothers. Dat faillissement bracht de grootste economische fraude ooit aan het licht. Amerikaanse banken en 'Rating Agencies' hadden willens en wetens waardeloze rommel verkocht als 'waardepapier' dat een betere belegging was dan goud. Het was dat de Amerikaanse regering op ongekende wijze ingreep, en als een bezetene Dollars begon bij te drukken. Anders was in 2008 de Dollar door het putje verdwenen. En met die Dollar nog héél wat andere gerenomeerde munten.

Er valt veel meer over te zeggen. Maar die crisis was niet een crisis die door de Euro werd veroorzaakt, of versterkt. Maar de landen die de Euro als wettig betaalmiddel hadden wel degelijk raakte! In het bijzonder die landen met een grote sector 'financiële dienstverlening'. Ook al is dat nog niet in die mate zichtbaar, omdat de effecten binnen de Eurozone veelal gestopt werden bij de nationale grenzen. Waardoor afboekingen op leningen aan Spanje, die ineens niet meer rendeerden, en daarom werden bevroren, op het bordje van de Spaanse overheid terecht kwamen. En niet op de bordjes van de banken en fondsen in de Noord-Europese landen, die zonder vragen te stellen hun geld naar Zuid-Europa brachten.

De balansen van die Noord-Europese banken stonden al stevig onder druk door die gigantische fraude in de VS, waardoor de berg Amerikaans schuldpapier ineens minder waard was dan het papier waarop het gedrukt was. Maar de economische recessie die daar het gevolg van was, sloeg de bodem weg onder de rationale onder de vele bouwprojecten in Zuid-Europa. De Golfers uit Noord-Europa hadden ineens geen geld meer voor hun luxe tweede woning aan de rand van het luxe resort in aanbouw. En de watersporters verkochten hun boten, waardoor de moderne jachthavens leeg bleven. Spanje en Griekenland gingen dezelfde weg als Florida in de VS.

Is het dan terecht als we die landen laten verzuipen? Kan de VS het zich veroorloven Florida te amputeren? En als morele argumenten al geen hout snijden voor de 'Greed Is Good' generatie, is het dan verstandig?

Mijn geld op het bij elkaar houden van de EU. En als dat niet lukt, tenminste de Eurozone, mét haar Euro, redden, kostte wat het kost. De meeste politici van de landen in de Eurozone lijken dat wel te begrijpen, inmiddels. Wellicht ook omdat ze beseffen dat die 'Currency Wars' geen knullig tijdverdrijf zijn voor speelse economen, maar aardig gehakt kunnen maken van de economie van de Europese landen als ze elk voor zichzelf moeten proberen overeind te blijven onder dat soort omstandigheden. Maar nu de gemiddelde burger nog!

Klaagcultuur 1

De strijd tegen klagende burgers wordt deels gevoerd door beleidsmakers en partijbonzen die stellen dat je moet kijken naar de 'positieve dingen'. Daar schaar ik mij niet onder. Niet dat ik daar geen waarde aan hecht, maar het is boerenbedrog.

Dat we 'uit het dal moeten klimmen', en 'onze schouders eronder moeten zetten' is een open deur. Dat maakt het nog niet leuk dat we de wind tegen hebben op economisch gebied, en dat er grote onzekerheid is over inkomen en werk. Om nog maar te zwijgen van steeds dichterbij kruipende oorlogsdreiging.

Het is een opvallend fenomeen waar veel wereldreizigers zich over verbazen, dat mensen in arme, vervuilde delen van de wereld, niettemin plezier kunnen hebben. En veelal meer, en oprechter, dan veel van onze welvarende medeburgers in de rijke landen. Sommigen menen dat een beetje armoede een goed medicijn zou zijn voor de verwende Westerse mens. Maar ook daar sta ik niet bij te juichen. En het is objectief ook niet nodig! Als we maar eerlijk delen, en onze tegenwoordigheid van geest niet verliezen.

Economen en sociologen hebben het niet zelden over 'de markt' alsof het een supra-nationaal, mondiaal opererend 'Koekjesmonster' betreft. Maar het is gewoon een product van onze eigen nijverheid. Iets wat we eigenhandig hebben opgebouwd, eigenhandig schade toebrengen, of zelfs afbreken. De 'klaagcultuur' is een product van het geloof dat 'deskundigen' ons kunnen verlossen van de gevolgen van ons eigen handelen. Verlossen van de gesel van het 'Koekjesmonster'. Het leunt sterk op het idee dat enige autoriteit over ons waakt, en de plicht heeft ons te koesteren en te verwennen.

Mijn eigen verzet tegen de 'klaagcultuur' komt voort uit de impliciete machteloosheid die eruit spreekt. Dat ik niet de macht heb om noodlottige ontwikkelingen onder alle omstandigheden af te wenden, daar ben ik mij terdege van bewust. Maar ik heb geen enkele reden om te vertrouwen op anderen om mij te beschermen en te 'pamperen'. En voorzover ze van mij verwachten dat ik hen beloon voor hun bezweringen en 'magische formules', moet ik zeggen dat ik niet sta te dringen. Ik zit allerminst te wachten op een 'louterende ervaring' in de vorm van minder welvaart in ons deel van de wereld. Ik ben geen masochist. En ook geen sadist, die meent dat anderen ervan kunnen leren. Maar ik weet wel dat de wereld niet vergaat als het een tijdje wat minder gaat. En dat je net zo goed plezier kunt hebben in de gratis modder achter je huis, als in de sneeuw van Zermatt. Wat niet wegneemt dat ik iedereen graag de keus zou willen geven.

Mr. Euro

Dijsselbloem is 'Mr. Euro'. Althans, dat is de titel die sommige publicaties hem meegeven. Feit is, dat hij de voorzitter is onder gelijken. En dat hem wel en wee van de gemeenschappelijke munt gedurende zijn voorzitterschap aangerekend zal worden.
 
Of ik hem moet feliciteren, of condoleren, weet ik nog niet. Het is verre van denkbeeldig dat de 'wereldeconomie' de komende paar jaar tegen een muur knalt, zoals de economen Carmen Reinhardt en Kenneth Rogoff al in 2010 voorspelden. De wijze waarop de VS, en nu ook (weer) Japan, binnenkort wellicht ook het Verenigde Koninkrijk zich uit het economische ravijn proberen te lenen, voorspelt niet veel goeds.
 
Verwacht op deze pagina's geen zorgvuldige, diepgaande analyse van de risico's van een schrikbarende staatsschuld in de VS en Japan. En de weinig creatieve wijze waarop zij op Zimbabwiaanse wijze trachten het tij te keren. Het bijdrukken van steeds meer Dollars en Yens is een psychotische manier van economie bedrijven. Een blog leent zich daar niet voor.
 
Het grootste probleem is de volledige onvoorspelbaarheid van het 'omslagpunt'. De Dollar is de 'backstop' voor de gigantische derivatenmarkt, die vele malen de jaarproductie van de ganse wereld omvat. Dat we met z'n allen nog zoveel vertrouwen hebben in een munt waarvan er elke maand tegen de 100 Miljard wordt bijgedrukt, mag een wereldwonder heten. Een andere verklaring dan dat de 'pratende hoofden' op de televisie en in andere media vooral naar elkaar kijken, en niet naar de 'fundamentals', heb ik er niet voor.
 
Nu de Japanse premier te kennen heeft gegeven door te gaan met het bijdrukken van Yens tot zijn nek kraakt, zien we Mitsubishi 'investeren' in Nederlandse windmolenparken. Met 'hete', vers-van-de-pers Yens. Een beschermingsconstructie voor de Japanse gigant. Want al is het rendement 'nul' in Euros, dan nog valt te verwachten dat het door de waardevermindering van de Yen versus de Euro, waar Abe op aanstuurt, in Yens een batig saldo laat zien.
 
Toen de VS aankondigden Dollars bij te drukken tot-het-gaatje, sloten China, India en Brazilië hun grenzen voor dat 'hete geld'. Hoe de wereld eruit ziet na de 'klap', dat weet geen mens. Voor Europa, en de Eurozone, zal veel afhangen van wat Dijsselbloem en zijn companen als beleid inzetten. En welke 'contingency-plans' ze ontwikkelen, en met wie, voor het moment dat de 'klap' de wereldhandel verlamt.
 
Zet 'm op, Jeroen!

Cameron

De nu nog Britse premier Cameron heeft een referendum over het lidmaatschap van de EU in het vooruitzicht gesteld. Voorwaarde is wel, dat zijn partij de komende verkiezingen wint. Anders gaat het feest wellicht helemaal niet door.

Maar eerst nog het referendum over de status van Schotland, dat met zijn olie-rijkdom een geheel ander perspectief heeft dan het op de 'City' leunende Engeland. Voor het Verenigde Koninkrijk als geheel gaat het economisch de verkeerde kant op, nu een ongekende 'triple dip' recessie dreigt. Na het wegebben van de effecten die het organiseren van de Olympische Spelen en de Paralympics op de economie had, is het in het derde kwartaal over 2012 weer kommer-en-kwel.

Cameron maakte overigens duidelijk dat hij zelf graag zou zien dat het Verenigde Koninkrijk lid mag blijven van de EU. De presentatie is zo, dat het er op lijkt dat de andere EU-landen daarvoor hun best moeten doen. Maar objectief is het eerder andersom, zo komt het mij voor. Zeker een situatie waarin Schotland zich losmaakt van de rest van Engeland, wat wellicht soortgelijke 'bewegingen' elders in het Verenigde Koninkrijk inluidt, kan er met gemak toe leiden dat het rompdeel, zonder Schotland, Wales en Noord-Ierland, als een 'bad-bank' in de vrieskou komt te staan.

Dat ook de Verenigde Staten vurig hopen dat het Verenigd Koninkrijk lid blijft van de EU, kan op tal van manieren worden uitgelegd. Maar het komt mij voor, dat het die 'ingang' en bijbehorende invloed niet graag ziet verdwijnen. Zeker waar het de buitenlandse politiek van de EU betreft, loopt die economische gemeenschap nu nog keurig aan de leiband van de Angelsaksische belangen. Zelfs als dat leidt tot fors hogere prijzen voor brandstof door de sancties die de VS links en rechts opleggen, met grote economische schade voor de Eurolanden tot gevolg. Dat kon wel eens anders worden als Engeland wegdobbert van de rest van Europa.

Olie

Nog maar enkele jaren geleden was het, volgens tal van deskundigen, een kwestie van tijd, voordat we het 'peak oil' stadium zouden bereiken. En er waren meerdere mensen die meenden dat we dat stadium al waren gepasseerd.

Inmiddels worden niet alleen nieuwe, maar ook extreem milieu-vijandige technieken gebruikt om oude bronnen nieuw leven in te blazen. Met name in de VS. Maar worden er toch ook weer nieuwe bronnen gevonden die op meer traditionele wijze kunnen worden geëxploiteerd.

Daaronder de kuststrook van Alexandrië tot Athene. En optimisten hebben het er  al over dat dat gebied weleens het nieuwe 'Golfgebied' zou kunnen worden. Wat ook de aandacht voor de 'Vriendenkliek' (Saoedi's, Qatar, NAVO en Israël) verklaart voor het wippen van Assad in Syrië. Daar dat land nu al meer bewezen reserves heeft dan het Verenigde Koninkrijk.

Een ander land dat potentieel steenrijk is, is het zieltogende Griekenland. Rond het eveneens noodlijdende Cyprus zijn al grote hoeveelheden winbaar aardgas aangetroffen. Rond Kreta, en noordelijker in de Aegeïsche Zee worden nóg grotere hoeveelheden vermoed. Israël begint dit jaar met de exploitatie van gas in de Middellandse Zee voor haar kust. En ook Gaza is in feite stinkend rijk. Als ze in de gelegenheid zouden worden gesteld werk te maken van de ontginning van de gasvelden voor haar kust. Maar zoals bekend, schiet Israël zelfs elke sportvisser die verder dan enkel-diep van de kustlijn de zee in wandelt, aan flarden. Dus dat zal nog even moeten wachten.

Nu komt het bericht uit Australië, dat ook daar olie is gevonden. En niet zo'n klein beetje! Potentieel in gelijke hoeveelheden als voorheen in Saoedi Arabië. Potentiële partners voor de exploitatie worden gezocht via Barclay's. En als dat waar is, zijn we vooralsnog betrekkelijk ver verwijderd van 'peak oil'. Maar........

De traditionele leveranciers van olie, met name in het Golfgebied, lijken wel over hun hoogtepunt heen. Met uitzondering van Irak en Iran, die door sancties van de 'Vriendenkliek' niet aan exploreren en exploiteren toe kwamen. Dubai, dat al tijden 'droog' staat, relatief, had de pijlen gericht op een toekomst als 'zonnig en exclusief vakantieparadijs'. Maar de Saoedi's en Qatar lijken vooral over de eigen landsgrenzen te kijken naar Noord-Afrika en niet-Soenitische gebieden in het Midden-Oosten waar ze, met de hulp van de NAVO, een Khalifaat in willen richten, als Islamitisch wingewest.

Interessante tijden!

Russen

Al geruime tijd verslechtert de relatie tussen de VS en Rusland. Een overduidelijke oorzaak is niet aan te wijzen. Van het Amerikaanse raketschild, via oproer over een stel punkers die wegens huisvredebreuk, na het ontheiligen van het altaar in een kerk, tot gevangenisstraf werden veroordeeld, kwamen we terecht bij Amerikaanse rechters die zich met interne Russische aangelegenheden meenden te mogen bemoeien.

Inmiddels neemt de VS ook afstand door uit een bilaterale commissie te stappen waarin mensenrechten-kwesties besproken konden worden. En dat is op zich al reden voor een gefronste wenkbrauw. Maar dat de Russen het beëindigen van de samenwerking op dat punt moeten vernemen via de pers, is toch wel tekenend voor het gegeven dat de VS op oorlogspad zijn.

Er is altijd wel wat te klagen over het ene of andere land. Maar het Amerikaanse zoeken van de confrontatie, en ontwijken van pogingen van Russische zijde om er in overleg uit te komen, stemt niet vrolijk. Verschillende Amerikaanse beleidsmakers zullen ook wel verschillende motieven hebben voor dit doorlopende provoceren. De één zal nog worstelen met een 'Koude Oorlog'-aversie, als gevolg van de intense anti-Sovjet propaganda. De ander zal er een kans in zien de Amerikaanse wapenindustrie te helpen overleven. De volgende zal zich ergeren aan de weerstand die Rusland, én China bieden tegen het Amerikaanse imperialisme, als uitvloeisel van het streven naar een 'New American Century'.

Het komt mij voor, dat Europa er beleid op moet zetten om de snel kouder wordende wind die over de Atlantische Oceaan richting EurAzië begint te waaien, te keren. Voor er brokken van komen.

Blond

De Engelse krant 'The Independent' deed haar naam afgelopen week eer aan. Ze brachten het nieuws dat de leider van de 'Al Qaida'-organisatie die in Algerije een installatie voor de winning van gas aanviel, blond was, blauwe ogen had, en Engels sprak met een Canadees accent.

Daarnaast bleken vele terroristen accentloos Engels te spreken. De aanval werd gelanceerd vanuit Libië, dat onlangs door de NAVO werd 'bevrijd'. Ook bij die actie liepen de Engelsen voorop, en hadden ze al commando's in Libië om Engelse ingezetenen te repatriëren, volgens eigen zeggen, toen Nederland nog haar eerste helicopter moest sturen. Die vervolgens knullig werd verspeeld op het Libische strand. Waarna de beoogde 'vluchteling' met een lijndienst Libië verliet. Uitgezwaaid door Gaddafi, die toen nog meende dat het allemaal een vergissing was van de NAVO, dat ze 'Al Qaida' hielpen.

Ondertussen is Ehud Barak, de andere havik in het Israëlische kabinet, naast Netanyahu, op bezoek bij het 'World Economic Forum' in Davos. Daar onthulde hij dat de Amerikanen 'chirurgische ingrepen' in petto hebben om de Iraanse economie te verlammen. Iets anders dan de onophoudelijke 'cyber-aanvallen' en terroristische aanslagen op Iraanse wetenschappers, kennelijk. Maar, zo stelde hij, wat zou het toch mooi zijn als de 'Arabische Lente' een Iraans vervolg zou krijgen............

Dat een Israëlische minister van Defensie lovend spreekt over een Salafistische revolutie, dat verbaast alleen degenen die ook verrast zijn door een blonde Canadees met blauwe ogen aan het hoofd van een terreurorganisatie. Dat zijn vermoedelijk meer mensen dan u en ik. De meeste mensen zijn erg 'blond' als het er op aankomt dit soort strategische ontwikkelingen een plaats te geven. Een onschuld die we maar beter snel kunnen lossen, als we onze kinderen nog iets van een toekomst willen bieden!

Klaagcultuur 2

De kloof tussen bestuurder en burger komt sommige politici goed uit. Ze moedigen mensen aan om te klagen. Richten zelfs speciale websites in voor dat doel. En generaties die van huis uit hebben meegekregen dat klagen de basis is van elke succesvolle strategie die erop is gericht je zin te krijgen, gaan daar maar wat graag in mee!

De 'klaagcultuur' is niet uit de lucht komen vallen. Decennia lang hebben tal van beleidsmakers en wetenschappers zich ingespannen om de burger 'mondiger' te maken. De burger moest zich niet alleen bewust zijn van zijn of haar rechten, maar ook de technieken leren die ervoor konden zorgen dat de bestaande wetten en regels naar de persoonlijke behoefte werden aangepast.

Organisaties die begonnen met bevlogen idealisten, die in hun vrije tijd streden voor de verbetering van het lot van de mensheid, werden gaandeweg geprofessionaliseerd. Wat niet alleen betekende dat er personeel in dienst werd genomen om de administratie te beheren. Maar vooral ook om 'wetenschappelijk verantwoorde' strategieën uit te werken die de publieke opinie konden beïnvloeden ten bate van het gestelde doel.

De symbiose van geprofessionaliseerde actiegroepen, en de wereld van de commerciële 'Public Relations', zorgde er defacto voor dat de burger stukje bij beetje minder te zeggen kreeg over zijn eigen bestaan, en de inrichting van zijn of haar eigen leven. De gekanaliseerde, gecultiveerde, professioneel aangestuurde klaagcultuur leidt in de praktijk tot een afname van de mondigheid in de samenleving. En een grotere invloed van een 'elite' die toegang heeft tot top-advocaten, PR-bureaus, 'praatprogramma's', academisch geschoolde politieke-strategen en bakken geld.

Let wel! Juist politici die het doen voorkomen dat zij namens ons strijden tegen een 'elite', die achter onze rug om van alles bedisselt, vormen in de praktijk de door mij hier gesignaleerde 'elite'. Een op 'klagen' gebaseerde strategie heeft geen enkele boodschap aan consensus en onderhandelingen, waarbij concessies worden gedaan. Ze kunnen niet zonder 'dynamiek'. Als het klagen stopt, is het gedaan met hun invloed. Derhalve hebben ze baat bij het laten voortbestaan van misstanden, en falend beleid. Hun politieke programma wordt gekenmerkt door onverenigbare eisen, zodat ze hoe dan ook altijd wel iets te klagen overhouden. Wat ze met de linkerhand geven, nemen ze met de rechter weer terug. En desnoods verzinnen ze 'horror-stories' om hun achterban te mobiliseren.

Klaagcultuur 3

Ook in mijn jonge jaren waren er beslist mensen die eerder klaagden dan anderen. Velen hadden daar ook wel een goede reden voor. De Tweede Wereldoorlog had diepe littekens achtergelaten, en de gevolgen van de 'Watersnood-ramp' in Zeeland lagen vers in het geheugen. Het sociale zorgstelsel moest nog worden opgebouwd. De woningnood was epidemisch.

Dat wil niet zeggen dat de nood die mensen nu kunnen voelen daarbij vergeleken in het niet valt. Het is niet mogelijk trauma en lijden adequaat te classificeren in universele eenheden die weergeven hoe zwaar een individu het heeft. En dat het in mijn jonge jaren niet ongebruikelijk was dat klachten werden weggewuifd met een verwijzing naar de Oorlog, zal ongetwijfeld ook negatieve consequenties hebben gehad. Terwijl sommigen ook een te groot respect hadden voor autoriteit, waardoor onder andere het grootschalig misbruik van kinderen door priesters, en in instellingen onder beheer van de overheid, veel te lang onopgemerkt is gebleven.

Waar het mij hier om gaat, is 'klagen-als-strategie'. En uiteenlopende vervormingen van begrippen als 'mondigheid', 'respect' en 'tolerantie' die daarmee verband houden. Niks mis met klagen, maar verwacht geen compassie op basis van de sentimenten die je oproept! Als je je klacht niet 'hard' kunt maken, is die klacht niet gegrond. Niks mis met mondigheid, maar als je onzin uitkraamt, verwacht dan ook een weerwoord, en neem dat serieus! Niks mis met respect, maar verwacht het niet als vanzelfsprekend, omdat jij 'ook een mens' bent, en jouw mening 'ook een mening' is! Niks mis met tolerantie, maar verwacht geen begrip als je bij mij de boel kort en klein komt slaan, en mijn vrouw verkracht, omdat dat nou eenmaal in je aard zit!

Kinderen worden tegenwoordig van jongsaf vertrouwd gemaakt met het idee dat ze de wereld kunnen scheppen naar hun behoefte, als ze de juiste technieken aanleren. Technieken die met logica of rechtvaardigheid niets uitstaande hebben, maar inspelen op de gevoelens van hun opponenten, waaronder ouders en leerkrachten, en concurrenten. Ze leren niet hoe ze moeten argumenteren, maar hoe ze moeten manipuleren.

 

Beatrix

Koningin Beatrix beheerste het nieuws, gisteren. Ze treedt af, en maakt plaats voor zoon Alexander. Wat niet geheel onverwacht komt, al is 'maandag-wasdag' eind Januari, zoals Job Cohen het uitdrukte bij Pauw & Witteman, 'eigenzinnig' te noemen.

Als liberaal hecht ik niet aan erfelijke macht, zoals u zult begrijpen. Nietemin sluit ik mij aan bij de grote groep Nederlanders die van mening is dat Beatrix het als formeel Staatshoofd uitstekend heeft gedaan. Beter dan ik zelf vooraf had gedacht. En ik hoop voor Nederland dat Alexander en Maxima het even goed, of misschien zelfs nóg beter zullen doen.

Door de ontwikkelingen in de wereld valt niet goed te voorspellen wat de behoefte van ons land op termijn zal zijn. Nederland maakt deel uit van Europa, dat bestuurlijk eerder meer, dan minder te zeggen krijgt over de inrichting van de samenleving. En in principe is dat een goede zaak. Nederland is geen eiland in een overigens irrelevant universum. 'Open grenzen' en een 'Vrije Markt' zijn voor een land als Nederland van levensbelang.

Wat Beatrix heeft gebracht, is een 'bindende factor'. Meer 'voetbal' dan 'cultuur'. Maar mogelijk overstijgt de cultuur van ons deel van de wereld dat niveau ook niet meer? Niks mis met een goede pot voetbal. Maar nergens is de nivellering zo goed zichtbaar, als in de verheffing van Johan Cruijff tot meest vooraanstaande filosoof van de 'Lage Landen'. Op enige afstand gevolgd door Johan Derksen en René van der Gijp. Omlijst door het platte vermaak van de eindeloze serie 'shows' en beroerd geacteerde 'pulp'.

Het laatste wat ik wil, is mijzelf presenteren als verheven boven dat 'volkse' vermaak. Maar er zit onmiskenbaar een aspect van 'gezond volksgevoel' in de manier waarop we tegenwoordig politiek bedrijven, wetten schrijven en wetenschap bedrijven. Meer op basis van gevoel, en de waan van de dag, dan op basis van onderzoek, grondige kennis en logica. Sentiment en emotie zijn niet weg te denken uit de politiek in een democratie. Maar je kunt ook overdrijven.

Alfa

De menswetenschappen hebben, op de vleugels van wat in Nederland wordt aangeduid als 'Provo', in Frankrijk meer als 'Studenten-opstand' wordt gezien, en in de VS onder de noemer 'Hippies' bekend is, of 'Anti-War Movement', een hoge vlucht genomen. Daar zijn tal van oorzaken voor aan te wijzen. Ik wil even stilstaan bij de belangrijkste, in mijn ogen.

Vanaf de jaren zestig ontstond er, op de golven van idealisme, een wisselwerking tussen de bevolking en beleidsmakers, die maakte dat we gemeenschappelijk een kunstmatige behoefte schiepen aan steeds meer 'alfa'-wetenschappers. Waarbij de toegang tot 'hogere' opleidingen meer en meer werd aangepast op de capaciteiten van de leerlingen, inplaats van de behoefte van de 'echte economie'. Zo kwamen er steeds meer economen, sociologen, psychologen, politicologen, pedagogen en daaraan gerelateerde HBO en MBO-opleidingen.

Wat voorheen 'ongeschoold werk' was, dat werd verricht door burgers in hun capaciteit als ouder, werd meer en meer geprofessionaliseerd. Waarbij de vraag naar professionele ondersteuning via wetgeving en beleid, gekoppeld aan een snel uitdijende controle op ouders, leerkrachten en kinderen, van overheidswege kunstmatig werd gestimuleerd. Deels vanuit de waan dat die 'wetenschappelijk' geachte theorieën veruit superieur waren aan het 'gepruts' van ouders, vrijwilligers, avontuurlijk ingestelde ondernemers en vakdocenten. En deels vanuit de behoefte om de snel groeiende groep (economisch gesproken) 'niet-productieve' burgers aan een goed betaalde baan te helpen.

De alfa-wetenschappers ontpopten zich op politiek niveau als 'alfa-mannetjes', waarbij ze de traditionele partijen bestormden en voorzagen van een 'Drs-en' kader. Het 'gewone werk' werd in toenemende mate uitbesteed aan 'gastarbeiders'. En het geld om al die maakbaarheids-kunstenaars aan het werk te houden, werd geleend van toekomstige generaties.

Inmiddels kunnen we niet anders dan concluderen, dat er grenzen zijn aan de maakbaarheid. En dat die alfa-wetenschappers het wel leuk weten te verpakken, en interessante massa-manipulatie technieken hebben ontwikkeld, maar dat ze 'evolutionair' gesproken nog geen deuk in een pakje boter weten te slaan. Ze zijn het priester-niveau niet ontstegen. En veel van de ideologisch geïnspireerde initiatieven, die in nauw overleg met commerciële fabrikanten van psychofarmaceutische troep, met wetgeving en sociale druk door de strot van de burger worden gedrukt, lijken er eerder op gericht 'zombies' te maken van mensen, dan dat het zich richt op de verheffing van de mens.

In die lawine van misplaatst optimisme is de menselijke maat verloren gegaan; is de ondernemer vervangen door de manager; besteedt de leerkracht meer tijd aan de emballage dan aan het lesgeven; rapporteert iedereen aan iedereen; is de 'ongeschoolde' ouder op een zijspoor gerangeerd waar het de opvoeding betreft; en is het gelikte en gepolijste 'Diederik Stapel-kasteel' feitelijk niet meer dan een kerker van onze potentie als mens. Economisch en sociaal staan we aan de rand van de afgrond die we zelf hebben geschapen. Lopen we door? Of herpakken we ons? Ik zit op het puntje van mijn stoel!

SNS

Ook SNS wordt nu genationaliseerd. Kosten voor de belastingbetaler: 3.7 Miljard Euro. Waarbij het de vraag is of de hogere Staatsschuld die daar het gevolg van zal zijn, Nederland zijn 'AAA'-status zou kunnen gaan kosten.

Als dat het geval is, lopen de kosten nog aanzienlijk op. Een hogere rente op de Staatsschuld is iets wat Nederland op dit moment zéker niet kan gebruiken! Maar de eerlijkheid gebiedt erbij te vermelden dat die 'ratings' in hoge mate politiek zijn geïnspireerd. De 'Rating Agencies' gaven in het verleden ook 'AAA'-status aan de obligaties die in 2007 tot de economische implosie leidden, omdat ze volstrekt waardeloos bleken te zijn. Het gegeven dat al die 'Rating Agencies' Amerikaans zijn, moet wel worden meegenomen in de beoordeling.

Het is zeker niet gezegd dat hiermee alle vuiligheid, die voortvloeide uit die enorme fraude in de VS met 'Mortgage Backed Securities', nu weg is uit de Nederlandse bancaire sector. De Rabo krijgt vermoedelijk nog een verzoek uit de VS om de Amerikaanse economie een paar honderd miljoen cadeau te doen, via een 'boete' voortvloeiend uit het 'Libor-schandaal'. Want waar de Amerikaanse overheid haar eigen banken en 'Rating Agencies' praktisch ongemoeid liet nadat die enorme fraude aan het licht kwam, in 2008, is ze er als de kippen bij om Europese banken te fileren die vervolgens de 'Libor' manipuleerden om niet ten onder te gaan. UBS en RBS hebben al onwaarschijnlijk hoge bedragen opgelegd gekregen. En om andere redenen zijn ook andere Europese banken al van vele honderden miljoenen afgeholpen.

Die redenen, zoals het in beheer hebben van 'Drugsgeld', of zakelijke relaties onderhouden met Cuba of Iran, zijn ronduit bedenkelijke vormen van afpersing. Niet omdat ik van mening ben dat drugsbaronnen ook toegang moeten hebben tot bancaire dienstverlening. Of dat regeringsvormen, danwel de vermeende ontwikkeling van wapentuig geen bron van zorg kunnen zijn. Maar vooral omdat daarvoor geen eensluidende, glasheldere norm wordt gehanteerd. Zo is de opiumproductie in Afghanistan, na de 'bevrijding' van dat land weer geëxplodeerd, onder het toeziend oog van de VS. Houden de VS wereldwijd allerlei afschuwelijke dictaturen (zoals in Saoedi Arabië en Bahrein) de hand boven het hoofd. En mocht Israël, destijds samen met het apartheids-regime in Zuid-Afrika, wel nucleaire wapens ontwikkelen. Terwijl het niet slechts sancties ontliep, maar zelfs jaarlijks miljarden aan ontwikkelingshulp uit de VS ontvangt.

Naast de nivellerende 'boetes' uit de VS, dreigt nog steeds de verdere afwaardering van vastgoed-portefeuilles bij Nederlandse banken. Meer in het bijzonder de leningen die in Nederland zelf zijn verstrekt voor de ontwikkeling van commercieel vastgoed.

Salaris

Je kunt er de klok op gelijk zetten: Het salaris van de nieuwe topman van SNS staat 'ter discussie'. En dat een PvdA-minister dat salaris, dat veel lager ligt dan dat van de vorige bestuurder, in het openbaar verdedigt, is koren op de molen van de klagers.

Denk niet dat die klagers louter socialistisch bevlogen wereldverbeteraars zijn, want dat is allang niet meer zo. Je vindt ze op beide flanken van het politieke spectrum. Maar ook binnen de VVD. Al was het maar om het vuurtje onder de PvdA op te stoken, en hen als 'hypocriet' weg te kunnen zetten.

Dat genationaliseerde banken wereldwijd onverminderd doorgaan met het betalen van vorstelijke salarissen voor de top, veelal met krankzinnige 'bonussen' daar bovenop, zelfs als de bank miljoenen-verliezen boekt, vergt een wereldwijde heroriëntatie. Waarbij het tijd wordt dat politici, eigenaren cq aandeelhouders, en klanten van banken de handen ineen slaan, en het beeld wordt bijgesteld dat bankiers 'ondernemers' of 'investeerders' zouden zijn. Een ondernemer loopt persoonlijk risico, en is intens betrokken bij het product. En een investeerder beheert geld dat hij zelf heeft verdiend. Bankiers en managers vallen niet in die categorieën. Ze passen op de winkel, en kunnen het verschil maken door hun opvattingen over dienstverlening. Maar dat wettigt geen exorbitante inkomens en 'bonussen' waar een klein land een jaar lang alle uitgaven mee zou kunnen dekken.

Het besef dat bedrijven er belang bij hebben te 'shoppen' als ze op zoek gaan naar de 'juiste vrouw/man' op de 'juiste plaats', en zich niet te laten verleiden door de manager die vol in beeld zichzelf prostitueert voor de volgende carrièrestap, of toch maar te gaan voor de 'huisbankier', mag wel eens doordringen. Maar de 'maaiveld-reflex' die in dit SNS-dossier vooral als politieke troefkaart wordt getrokken, is contra-productief.

Erwtensoep

Veel commentatoren die kritisch zijn over de kansen van 'Europa', wijzen op de grote verschillen in taal en cultuur tussen de landen die er deel van uitmaken. De vraag is echter, of dat gezien moet worden als een bedreiging, of eerder als een kracht.

Het valt niet te ontkennen dat nationalistische sentimenten, door de eeuwen heen, voor problemen hebben gezorgd in grote Rijken, die gedurende een bepaalde periode toonaangevend waren. Wetenschappers die de opkomst, en het verval van dergelijke Rijken hebben bestudeerd, komen niet altijd tot identieke conclusies. Niet geheel verwonderlijk, omdat niet elk scenario, dat leidt tot een forse expansie van de macht en invloed van een land, hetzelfde identieke patroon heeft. En de bedreigingen van concurrerende machten door de tijd ook niet langs dezelfde lijnen tot stand kwam.

Toch komt bijvoorbeeld Amy Chua in haar boek 'Day of Empire: How Hyperpowers Rise to Global Dominance – and Why They Fall' tot iets wat je een 'aanbeveling' voor geïnteresseerde wereld-vervoveraars zou kunnen noemen: Sluit je niet af voor culturen van landen die je verovert. En sluit je niet op achter je eigen grenzen.

Het voorbeeld dat in haar boek geprononceerd wordt gebracht, is dat van Nederland in de 'Gouden Eeuw'. Een periode van enorme bloei in Nederland, waarbij militaire middelen niet werden geschuwd om economische belangen te verdedigen, maar tegelijk een ongeëvenaarde openheid de Nederlandse samenleving kenmerkte. Nederland werd niet alleen een toevluchtsoord voor gelukszoekers, maar ook een vrijplaats voor mensen met tal van overtuigingen die niet welkom waren in landen elders. En de invloed van ons land oversteeg het territorium waar we formeel aanspraak op maakten.

Zelfs Dzjengis Khan, in onze geschiedenisboekjes doorgaans toch vooral weggezet als een extreem wrede, meedogenloze veroveraar, blijkt onvermoede kanten te hebben. Hij gebruikte voor zijn bestuur kundige lokale mensen, en stimuleerde aan zijn Hof discussie tussen mensen met de meest uiteenlopende overtuigingen.

Zelfs als het economisch goed gaat, zijn er ontevreden burgers die proberen de lucratieve consensus te ondermijnen. Maar als het economisch tegenzit, groeit de aandacht voor lokale alternatieven. Echter, als uiteindelijk de desintegratie, op de golven van ongenoegen, doorzet, volgt als regel geen opleving voor de regio's die zich losmaken, en hun eigen weg gaan. Eerder een doorzettend verval, terwijl uiteenlopende lokale machtswellustigen een gooi doen naar de macht. Meestal met gebruik van geweld, de vernietiging van het culturele erfgoed van 'vijanden van het volk', en systematische repressie van andersdenkenden. Of erger.

Het opbouwen van een welvarende, tolerante samenleving is zelfs onder ideale omstandigheden een kwestie van 'koorddansen'. Maar het alternatief is voor allen slechter. Met inbegrip van de ontevredenen, die menen dat erwtensoep wel eens door Brussel verboden zou kunnen worden, als we onze 'nationale identiteit' niet verdedigen door ons af te splitsen van het streven naar een veilig Europees 'thuis'.

Ambtenaren

En de inkt van de boze stukjes over de inkomsten van de top van SNS is nog niet droog, of de volgende 'maaiveld-actie' dient zich aan. Deze keer betreft het Europese ambtenaren met een Nederlands paspoort, die meer verdienen dan premier Rutte.

Het gaat niet zozeer om een 'broekriem-argument', omdat zij zouden ontsnappen aan het gegeven dat iedereen in moet leveren, dus zij ook. Nee, het gaat weer over de 'Balkenende-norm'. Het arbitraire maximum dat in 2006 werd gepubliceerd door de toen zittende regering, als advies voor bestuurders van instellingen die hun geld betrokken van de overheid. En begin dit jaar is het maximum bindend vastgelegd in de Wet Normering Topinkomens.

Het maximum is overigens niet wat de premier verdient, maar 130% van een ministerssalaris. Inclusief onkostenvergoeding en pensioenbijdrage, €228.599.

Een probleem hier is, dat het een typisch Nederlandse norm is, die vooral is ingegeven door de opgekweekte nivelleringsbehoefte. Zonder dat rekening wordt gehouden met de effecten. Het idee dat het land behoefte heeft aan een gedreven politicus, die het niet voor het geld doet, kan ik nog billijken. Ook al leert de praktijk, dat die politici na hun loopbaan als idealist, de zakken vullen in het bedrijfsleven. Waar hun bedje al klaar stond terwijl ze nog minister, staatssecretaris, of lijsttrekker waren.

Anders ligt het bij ambtenaren, en bestuurders van overheidsinstellingen die geen directe politieke verantwoordelijkheid hebben. Je wil toch niet meemaken dat die functies slechts vervuld gaan worden door lieden die in het bedrijfsleven te licht zijn bevonden? Of die vatbaar zijn voor corrumperende voorstellen? Of de ervaring missen die onontbeerlijk is om effectief leiding te kunnen geven aan een ministerie, politiecorps, legeronderdeel of inspectie volksgezondheid, omdat alle mensen met meer dan tien dienstjaren hun carrière voortzetten in het particuliere bedrijfsleven?

Voorheen was dat geklaag over topinkomens een typisch links fenomeen. Maar ter rechter zijde klinkt de kritiek tegenwoordig luider dan aan de linker kant. De rechter kant van het politieke spectrum lijkt haar kans schoon te zien het overheidsapparaat blijvend te ontwrichten, om zo de weg vrij te maken voor de verlossende autoriteit die ons gaat bevrijden van al die 'leeglopers' in overheidsdienst. Ruim baan voor het particuliere bedrijfsleven! Zodat de kosten voor de burger spectaculair omhoog kunnen! Want wat is er mis met een particuliere bewakingsdienst die de politietaken verricht? Wat is er mis met een leger dat is opgezet als een bedrijf dat werkt met winstoogmerk? En waarom kunnen we farmaceutische bedrijven en ziekenhuizen niet hun eigen inspectie laten organiseren?

Misschien moeten we er toch nog even over nadenken, voordat we het kind met het badwater wegkieperen?

Eisenhower

Bij zijn afscheid als president van de VS, waarschuwde oud-generaal Eisenhower voor de groeiende macht van het 'militair-industrieel-complex'. Het kwam hem voor, dat de burgerlijke vrijheden, vastgelegd in de Amerikaanse Grondwet, die Amerikanen inmiddels als vanzelfsprekend beschouwden, onder druk zouden komen te staan, als de controle op dat 'complex' zou verslappen.

Adam Smith, grondlegger van wat we tegenwoordig beschouwen als de 'moderne', op kapitalistische leest geschoeide economie, wees er ook al op, dat een adequaat defensie-apparaat weliswaar onontbeerlijk was voor een land, maar dat elke cent die werd uitgegeven aan militaire doelen economisch gezien een kostenpost was voor een land. En daarmee een bedreiging vormde voor de welvaart van een Natie.

Vele economen hebben zelf het idee dat ze de wijze lessen van Smith verwerkt hebben in hun economische theorieën, waar ze pleiten voor de suprematie van het individu in een ongereguleerde 'markt', die dan als vanzelf 'middelpunt-zoekend' de rotte appels uit de boom laat vallen. Helaas voor hen schreef Smith niet alleen 'The Wealth of Nations', maar ook 'The Theory of Moral Sentiments', waaruit allerminst valt te destilleren dat Smith meende dat de natuurlijke staat van de groep een welvarende, tolerante samenleving zou zijn.

Het verdedigen van de liberale principes, die het best tot uitdrukking komen in de 'Gouden Regel' (Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet), vergt inspanning en toewijding. En een alerte samenleving. Want het 'roofdier' in ons laat zich niet in slaap wiegen met wierook, of de aanblik van onschuldige baby's.

Dat er mensen zijn die gewetenloos hun eigen, individuele, onmiddellijke zinnelijke lust en materiële rijkdom najagen, en Smith's 'Natie' schaamteloos zullen misbruiken voor dat doel, als hen de gelegenheid wordt geboden, zou eigenlijk geen verrassing mogen zijn. Eisenhower was dan ook geen 'complotdenker', maar een patriottische, vrijheidminnende realist en strateeg. Helaas heeft het er alle schijn van, dat zijn woorden 'paarlen voor de zwijnen' waren, en dat we persé in de praktijk willen leren dat hij gelijk had.

Burgas

Tijdens een presentatie van resultaten van het politie-onderzoek na de aanslag in het Bulgaarse Burgas, vorig jaar juli, maakte de Bulgaarse politicus Tsvetan Tsvetanov bekend dat de dader, die zichzelf zou hebben opgeblazen, en twee medeplichtigen, banden hadden met Hezbollah.

Meneer Tsvetanov, niet bepaald onomstreden sinds bekend werd dat hij liefst zes appartementen had verworven in Sofia sinds het begin van zijn politieke loopbaan in 2006, bewees hiermee Israël een grote dienst. Onmiddellijk werd de diplomatieke aanval geopend op de EU om nu te komen tot een openlijke verklaring dat Hezbollah een terroristische organisatie is. Iets waar sommige Europese landen nog niet aan willen.

Het bewijs voor de betrokkenheid van Hezbollah is ook werkelijk flinterdun. Wie de dader was, weet men nog steeds niet. Ook staat niet ondubbelzinnig vast, voorzover ik heb kunnen nagaan, dat hij daadwerkelijk zichzelf opblies. De beelden die zijn vrijgegeven na de aanslag, tonen een relaxt ogende jonge man met een 'Westers' uiterlijk. Hij had een Amerikaans rijbewijs op zak.

Twee handlangers reisden op een Canadees en een Australisch paspoort, waarvan de politie zegt dat het authentiek is. Maar van hen ontbreekt verder ieder spoor. Betrokkenen zouden echter enige tijd in Libanon hebben gewoond, en daar contacten hebben opgebouwd met Hezbollah. En dat is kennelijk het enige bewijs.

Zonder te impliceren dat Israël de feitelijke dader is, omdat ze er overduidelijk baat bij hebben, terwijl volstrekt onduidelijk is wat Hezbollah ermee kon winnen, en ze elke betrokkenheid ook nog eens met klem hebben tegengesproken, klopt het verhaal toch niet echt. Want twee weken geleden ontkende Bulgarije nog officieel dat een dergelijke link was gevonden, toen de Israëlische media daar melding van maakten tijdens een bezoek van Nikolay Mladenov, de Bulgaarse Minister van Buitenlandse Zaken, aan Israël. Daarnaast mag niet uit het oog worden verloren dat ook de daders van de aanslag op Mahmoud Al-Mabhouh in Dubai, die in zijn hotelkamer werd geëlectrocuteerd, beschikten over legitieme Engelse, Franse, Ierse, Duitse en Australische paspoorten. Terwijl het Israëli's waren.

De VS en Israël zijn nu met hun volle gewicht op de EU aan het leunen, om gedaan te krijgen dat ook de EU Hezbollah op de terreurlijst plaatst. Iets zegt mij dat de VS en Israël haast beginnen te krijgen met hun plannen Iran aan te vallen, nu dat land recent een doorbraak wist te bereiken in de impasse rond het conflict in Syrië. En Ahmedinejad met zijn bezoek aan Caïro, waar hij ook een Soenitische moskee bezocht, aan lijkt te koersen op een vergelijk met de meer gematigde Soenitische krachten in het Midden Oosten. Iets wat ook manifest is in Irak, waar extremisten afgelopen week een groep gematigde Soenieten opbliezen, omdat die de Shi'itische Maliki steunen. Een breed politiek front van niet-Salafistische Moslim-landen en organisaties, kon wel eens het einde inluiden van de dominantie van Saoedi Arabië, en de Amerikaanse invloed in het Midden Oosten.

Evolutie

Dat zoiets als een pak slaag in mijn jonge jaren heel 'gewoon' was, in Nederland, maar nu niet meer, zegt niets. Alleen dat het toen door veel ouders werd gebruikt als straf, en nu niet meer. Wat niet duidt op een evolutionaire verbetering. Omdat we domweg niet kunnen weten of het ons gaat helpen als soort te overleven, of dat het ons juist op de nominatie zelf voor extinctie.

Toen Darwin ons confronteerde met het concept van de evolutie, had hij daarmee niet de bedoeling ons op de gedachte te brengen dat we de menselijke natuur naar onze hand konden zetten. Dat was een extensie waar de socioloog Herbert Spencer mee aan kwam zetten. Waarna het hard ging met wat wij tegenwoordig de 'menswetenschappen', of 'gedragswetenschappen' noemen.

Het idee dat we ons lot in eigen hand hebben, en de toekomst naar eigen inzicht vorm kunnen geven met de juiste gereedschappen, wordt ook wel aangeduid als 'sociaal Darwinisme'. In seculiere gemeenschappen nam die gedachte vrijwel overal het stokje over van de Messianistische-religie. Hoopvol begonnen mensen te knutselen aan de bouwstenen van onze natuur, teneinde ons als mens, en daarmee de samenleving als geheel, te vervolmaken. Waarbij datgene wat binnen die religies werd afgeschilderd als een 'Paradijselijke situatie' nog steeds onverkort het doel was. Alleen hoefde je er niet langer op te wachten tot de Almacht besloot een Verlosser te sturen.

De evolutieleer stelt echter dat een hoge graad van 'specialisatie' een dierlijke soort kwetsbaar maakt, en het op de nominatie zet voor uitroeiing. Tegen de tijd dat alle neuzen dezelfde kant op staan, en we allemaal volmaakt gelukkig zouden zijn met een leven waarin feitelijk ieder onderscheid is weggevallen, is de Schepping 'af'. Maar de evolutieleer zegt, dat we ver vóór die tijd al het loodje zullen hebben gelegd, omdat de natuurlijke staat in het universum de voortdurende 'creatie' is. Het conflict. De schoonheid en opwinding van wat nieuw, en avontuurlijk is.

De soort die bereid, en in staat is, zich aan te passen aan veranderende omstandigheden, heeft de beste kaarten in handen om te overleven. Op het menselijke niveau, zijn dat degenen die gehard zijn door hun omgeving en ervaringen, zonder hun gevoel voor gemeenschapszin te zijn kwijtgeraakt. En die binnen de groep waar ze deel van uitmaken oog en respect hebben voor de verschillen tussen de individuen, maar toch de structuur van het geheel niet uit het oog verliezen. Het komt mij voor dat dit de 'Homo Occidentalis', de 'Westerse mens', op de nominatie zet voor extinctie. Onze vurige wens om de Schepping naar eigen inzicht te vervolmaken, waarbij volstrekt natuurlijk gedrag met wetten en chemicaliën wordt onderdrukt, teneinde de Paradijselijke toestand te bereiken, waarin alle lijden en ongemak is uitgebannen, brengt het slechtste in ons boven waar we streven naar een rol als vormgever. En maakt ons kwetsbaar en suïcidaal waar we volgen, en wanhopig trachten gelukkig te zijn op recept.

April

Michael Snyder onderhoudt in de VS een blog dat de weinig vrolijke naam 'Economic Collapse' draagt. Bij hem hoeven we ons niet de vraag te stellen of het glas 'half vol', of 'half leeg' is.

Hij is niet de enige commentator met een uitgesproken pessimistische visie op de toekomst van de grootste economie ter wereld. En bijgevolg ook alle andere economieën, in het bijzonder die in het 'kapitalistische Westen'. Waarbij de torenhoge schulden in ons deel van de wereld hem inspireren tot zijn pessimistische kijk op onze opties.

Hoezeer we ook de behoefte voelen de wereld door een roze bril te bekijken, omdat die negatieve energie ons leven er niet aangenamer op maakt, het ontslaat ons niet van de plicht om op het besluitvormings-niveau nuchter naar de cijfers te kijken. En dan schrik je wel!

Iedereen heeft de mond vol over Griekenland, maar er zijn ook economen en financiële experts die, zonder rekening te houden met zulke zaken als de nog niet in exploitatie gebrachte gas-reserves in de Middellandse Zee, tot de conclusie komen dat de VS er een stuk slechter voorstaan. Vooral omdat toekomstige verplichtingen die voortvloeien uit de oudedags-voorziening en zorgverzekering in de VS niet worden meegenomen in de berekeningen waaruit kan worden afgeleid hoe hoog het water de VS aan de lippen staat.

In een bijdrage aan zijn blog getiteld: 'Do Wall Street Insiders Expect Something Really BIG To Happen Very Soon?', staat Snyder stil bij opvallende transacties die de suggestie wekken dat ingewijden zich opmaken voor een grote klap voordat de maand april voorbij is. Mocht u geïnteresseerd zijn, en het artikel opzoeken op het internet, dan kunnen u ook de alarmerende advertenties in de kantlijn niet ontgaan. Bedenk echter, dat dergelijke advertenties als regel door 'Google' aan een blog worden gekoppeld, op basis van de inschatting van die moloch omtrent de belangstelling van de bezoekers. En een blog dat voorspelt dat de ineenstorting van ons financieel-economische systeem nabij is, genereert geen advertenties voor wereldreizen per luxe cruise, of van opgewekte makelaars die u attent willen maken op aantrekkelijk geprijsd vastgoed.

Gelukkig schrijft Snyder zelf ook in het artikel, dat de transacties waar hij ons opmerkzaam op maakt, geen enkele zekerheid bieden dat we voor eind april de rekening gepresenteerd krijgen van onze bereidheid op de pof te leven. Vooralsnog betreft het zuiver speculatie. Bedenk echter dat de 'trigger' ook heel goed een nieuwe oorlog in het Midden-Oosten kan zijn, met een reactie van 'de markt' tot gevolg, als dat zou betekenen dat de Straat van Hormoez oorlogsgebied wordt. Bijvoorbeeld.

Zeker als dat laatste het geval is, denk dan nog even terug aan deze bijdrage. Omdat het nog eens nadrukkelijk zou onderstrepen dat er altijd mensen beter worden van oorlog, moord en doodslag.

OZB

Een nieuwe rel. Her en der in Nederland gaat de Onroerend Zaak Belasting omhoog met duizelingwekkende percentages. Tot wel 87%. Waardoor de gemiddelde stijging in Nederland uitkomt op 4%, omdat er ook gemeenten zijn waar de OZB juist omlaag gaat.

De 'Vereniging Eigen Huis' heeft protest aangetekend, omdat de regering had beloofd dat de stijging niet meer dan 3% zou zijn. De klacht is overgenomen door diverse media. En minister Plasterk heeft toegezegd de vinger aan de pols te zullen houden, en waar nodig in te zullen grijpen om exorbitante stijgingen van tafel te krijgen.

Maar die stijgingen komen niet uit de lucht vallen. In die Brabantse gemeenten waar de stijging echt fenomenaal is, zijn als regel tekorten ontstaan op de gemeentelijke begroting, die toch op de een of andere manier moeten worden weggewerkt. De OZB is niet alleen een van de schaarse middelen die een gemeente in Nederland heeft om haar inkomsten te verhogen. Maar het is ook een belasting die hoger uitpakt, naarmate men vastgoed in de gemeente bezit dat hoger wordt gewaardeerd. Wat op zich redelijker is dan de leges verhogen van uiteenlopende diensten.

Het is sneu voor de inwoners van gemeenten waar die OZB explosief stijgt, maar wat is het alternatief? De tekorten zijn ontstaan in die betreffende gemeente. Stuk voor stuk kleine 'Griekenlandjes', zeg maar. Zij het dat in Griekenland corrupte politici en een grote Amerikaanse bank voor de uit de hand gelopen schulden tekenden. En bij gemeenten betreft het doorgaans wanbestuur van gekozen volksvertegenwoordigers. In welk geval de inwoners zich misschien toch eens achter de oren moeten krabben, voordat ze bij de volgende verkiezingen diezelfde partijen aan een meerderheid helpen die er nu een puinhoop van hebben gemaakt.

Daarnaast worden gemeenten geconfronteerd met hogere uitgaven, omdat dat de manier is waarop premier Rutte bezuinigt: De kosten van de centrale overheid doorschuiven naar de lagere overheden. Dat deed hij al in het eerste kabinet waar hij de scepter over zwaaide. En die 'mooi weer'-politiek is hem blijkbaar goed bevallen. Maar als gemeenten en provincies verzuipen, terwijl ze de belastingen niet mogen verhogen, waar komen de kosten dan terecht? Op de begroting van 'Den Haag'. Uitstel van executie.

Tot slot is er het aspect van de afwaarderingen van aangekochte grond. Veel gemeenten hebben lokaal grond aangekocht voor uiteenlopende bouwplannen, die door de economische crisis in de wereld niet doorgaan. Daardoor is die grond minder waard.

Als gemeenten hun begroting niet rond krijgen, en hun schuldenpositie steeds slechter wordt, wie moeten er dan voor opdraaien, als dat niet de inwoners en bedrijven in die gemeenten zijn? Moeten de gemeenten waar de OZB daalt, dan maar tóch een verhoging doorvoeren van 3%, om de gemeenten die hun zaakjes niet op orde hebben te subsidiëren? Zo'n solidariteits-heffing is op zijn plaats waar mensen anders van honger of gebrek dreigen te sterven. Maar in die zin zie ik in de Nederlandse gemeenten nog geen Griekse gevolgen ontstaan als de OZB omhoog gaat met 4% gemiddeld.

Geweten

Iedereen heeft de mond vol over de crisis, en hoe we die te boven moeten komen. Het magische woord is 'economische groei'. En daarna gaat iedereen zijn eigen weg. Waarbij we het nog niet eens kunnen worden over de oorzaak van de huidige crisis.

Op zich altijd een ingewikkelde discussie, over 'oorzaak' en 'gevolg'. Zeker in een wereld als de onze, waar ieder besef van verantwoordelijkheid wordt doorgeschoven van het ene, naar het andere bordje. Tot het van de tafel valt.

Zelf ben ik natuurlijk nog heel erg 'oude school', en vind ik het helemaal niet vanzelfsprekend dat iedereen het volste recht heeft zich, zonder zelfs maar een begin van moreel besef, te verrijken over de ruggen van anderen, zolang de Meester het niet ziet. Of niet optreedt. Bij volwassenen veronderstel ik de aanwezigheid van een geweten. En dat een dienstverlenende organisatie als een bank daar voor de top van de onderneming ook op selecteert.

Maar we kunnen er niet omheen, dat die veronderstelling al enige tijd op gespannen voet staat met de realiteit, en dat het hebben van een geweten bepaald geen aanbeveling meer is voor het bereiken van de top in het bedrijfsleven. En al veel eerder bij de banken werd uitgefaseerd. Zeker sinds de periode Thatcher en Reagan werd vergaand egoïsme naar voren geschoven als de kurk waarop een welvarende samenleving dreef, en diende te bouwen.

Dat het nog lange tijd goed ging, was vooral te danken aan de resten 'oude school' die her en der de logische excessen van dat 'waarden-loze' systeem te lijf gingen. Maar gaandeweg werd 'greed-is-good' de lijfspreuk van eenieder die niet genoeg had aan een leven op water-en-brood. En bleek de samenleving die het 'waarden-loze' systeem genereerde, knap waardeloos. Begrippen als 'respect', 'solidariteit', 'verantwoordelijkheid', 'gemeenschapszin', en 'rekenschap afleggen' verdwenen uit onze vocabulaire. En wie nog een geweten heeft, anno 2013, is feitelijk gehandicapt.

De weg terug op het economische vlak, naar een functionerende 'markt' voor financiële diensten, vergt tijd en moeite, nu degenen die in banken boven zijn komen drijven op de golven van doorgeslagen egoïsme, het woord 'dienst' niet eens meer over hun lippen kunnen krijgen. Ze zien zichzelf niet als iemand die 'dienstbaar' hoort te zijn, omdat het product wat hij levert de 'smeerolie' in de maatschappij is, en zonder 'smeerolie' het hele mechaniek krakend tot stilstand komt. Ergens is de 'smeerolie' geworden tot hoogst bereikbare 'eindproduct'. En de bankier waant zich rijk met de 1-en en 0-en op zijn computerscherm. En komt hij tekort, dan mag de burger bijspringen. We kunnen het ons, als maatschappij, niet veroorloven te wachten tot de kade het schip keert. Echter........

De populaire reflex is het optuigen van een 'dictator'. Het versterken van centraal toezicht. Het bij wet opleggen van beperkingen. En het instellen van draconische sancties als iemand ergens ooit nog een steek laat vallen. Hetgeen neerkomt op het vakkundig om zeep helpen van dat wat er nog restte van een 'markt' en initiatief om de juiste 'smeerolie' te fabriceren voor een hoogwaardige economie. Die 'botte bijl' is minimaal net zo destructief als dat doorgeslagen egoïsme. Maar je hebt niet zomaar een platform voor de herwaardering van het soort gehandicapten, mensen met een geweten, in een wereld die is vergeven van de 'ik-eerst'-types. 

Rookverbod

Een 'keurslijf-is-goed-voor-u' groep trekt ten strijde tegen de inbreuken op het door hen afgedwongen rookverbod in de horeca. Gesteund door een meerderheid in de Tweede Kamer, naar het schijnt, zet men via de media de formeel (nog) onafhankelijke rechter onder druk om terug te komen op een eerder vonnis, waardoor kleine cafés werden ontheven van de plicht een aparte 'rookruimte' in te richten. Waarna het rookverbod in de horeca over de hele linie op losse schroeven kwam te staan.

In mijn optiek, is het niet aan de wetgever om burgers een rookverbod op te leggen, anders dan in ruimten waar rokers en niet-rokers noodzakelijk samenkomen. Een horeca-gelegenheid kun je ontlopen. En bij je rokende familie hoef je niet op bezoek te gaan, als je bang bent voor de mogelijke consequenties van het inhaleren van tabaksrook.

Zelf rook ik niet, en heb ik ook nooit gerookt. Mijn standpunt is derhalve niet ingegeven door eigenbelang. Dat veel van de meest fanatieke lobbyisten tegen het roken zelf vroeger wel rookten, maar op enig moment zijn gestopt, geeft te denken. Voorzover ze bang zijn zelf ook weer in de verleiding te komen te gaan roken, als ze een ruimte betreden waar anderen roken, heb ik nog wel enig begrip voor hun angst. Hoewel ik nietemin van mening ben dat je de vrijheid van anderen niet mag beperken, omdat je zelf een zwak karakter hebt.
Minder begrip heb ik voor de ex-rokers die niet eens onder ogen willen zien dat er een probleem was met hun wilskracht, toen ze hun eerste sigaret opstaken, en uit alle macht hun eigen verantwoordelijkheid af proberen te schuiven op anderen.

Dat roken slecht is voor de gezondheid, dat staat niet echt ter discussie. Maar overgewicht bij degenen die stoppen met roken is ook niet gezond. En dat is het volgende station van de stoptrein naar het Walhalla van de 'keurslijf-bende'. Mocht het leven in hun gevangenis u niet bevallen, dan heeft hun psychiater nog wel een 'geluks-pil' in de aanbieding. Anti-depressiva, gefabriceerd door dezelfde farmaceutische industrie die ook de pillen produceren die u helpen met het afkicken van uw rook-verslaving, en uw overgewicht. Geen wonder dat die 'keurslijf-bendes' zelden geld tekort komen voor hun campagnes!

Beleid

De Tweede Kamer heeft de wens uitgesproken dat leraren op scholen weer 'ouderwets' de orde gaan handhaven, nu de ouders verstek laten gaan.

Ernstig geval van collectieve 'Korsakov', ben ik bang. Het begon allemaal met de introductie van de nieuwe pedagogische inzichten op de opleidingsinstituten voor onderwijskrachten en leraren. Straf was 'uit'. De capabele docent had dergelijke archaïsche methoden niet nodig. Zijn, of haar wapen was het 'overtuigen'.

Scholen werden gemobiliseerd in de strijd tegen 'ouderwetse' ouders, die nog niet begrepen dat straf destructief was. Dat het kind als 'volmaakt' werd geboren, en ouders, omgeving en docenten hen slechts hoefden te voeden met goede voorbeelden om volmaakte burgers in de wereld te zetten. En straf verpestte juist de kansen van de kinderen.

De scholen werden omgevormd tot 'speeltuinen voor de geest', waar iedereen die er rond bleef hangen uiteindelijk wel met een of ander diploma naar huis ging, om zichzelf vervolgens in de banenmarkt te storten. Vervolgens werd de ene na de andere 'ludieke' functie geschapen om al die mensen met een 'pretpakket' aan het werk te houden. Het kostte de economie meer dan het opleverde, terwijl we het échte werk uitbesteden aan China, India, Korea en robots.
Tegelijk werd de druk op ouders opgevoerd om het succes van de moderne pedagogen ook in het gezin de vrije ruimte te geven. En wie weerstand bood, werd getrakteerd op steeds meer toezicht en 'coaching' van gediplomeerde opvoeders en instanties belast met de opsporing van dissidenten.
Diezelfde Tweede Kamer zette de schouders onder wetten die de 'opvoedkundige tik' verboden, en tal van andere maatregelen die zorgden voor overheidstoezicht van de wieg tot de 'vrije markt'.

Al dat spelen begon blijkbaar toch te vervelen. En geleidelijk kwamen er generaties die hun leven wat spannender wilden maken. Lekker uit je dak gaan in het uitgaansleven, bij voetbalwedstrijden, of in 'Haren' en 'Hoek van Holland'. Of die naïeve utopisten voor de klas en thuis treiteren. Gewoon, omdat het kon. Want: 'Wat nou 'overtuigen'! Waarom is mijn waarheid niet even waardevol als de jouwe, ouwe lul!'

De culminatie was misschien wel dat geval waarin het dienstdoende hoofd van een middelbare school in de kraag werd gevat, en door de politie in de cel werd gedonderd, omdat hij het had bestaan een jongen die had gevochten in de klas fysiek uit het het lokaal te verwijderen.

In opperste verwarring trekken de beleidsmakers nu de doos met pleisters uit de la met vergeten beleidsinstrumenten, teneinde de slagaderlijke bloeding te stelpen. Gaat dat helpen, als docenten weer strenger worden op school? Natuurlijk niet! Niet zolang de ouders voortgaan op de weg die de moderne pedagogen hen met de paplepel en de voorhamer hebben gevoerd en erin hebben geramd! Die ouders begrijpen er niks meer van, als hun prinsje of prinsesje thuiskomt met strafwerk. Of als de politie niet langer optreedt tegen een hoofd van de school die een leerling met fysieke 'geweld' uit de klas verwijdert! Ze zullen de beleidsmakers ter verantwoording roepen: 'Wat is dat voor wereld! Waarom mag een docent wel, wat ik als ouder niet mag?' En gelijk hebben ze.

De spagaat van weleer, waarin de scholen 'vrijplaatsen' waren, terwijl thuis nog wel eens een 'warme broek' werd uitgedeeld, maakte dat 'school' nog niet zo'n beroerde plek was om te zijn, voor een opgroeiend kind. En en passant leerde het ook nog wat. Dat was in mijn jonge jaren.
Daarna kwam de fase waarin het op scholen, én thuis een anarchistische bende was. En de grootste treiterkop, of de meest respectloze groep, vrijelijk zijn terreur kon uitoefenen, en het overal een kwestie werd van 'overleven' en het aanleren van manipulatie-technieken. Al dan niet met behulp van pillen en therapie.
En nu gaan we dan de fase tegemoet, waarin de scholen zich ontwikkelen als gevangenissen, en het thuis gewoon een 'vrijplaats' blijft? Ik wil niet veel zeggen, maar volgens mij is dat de doodsteek voor de maatschappij, en onze nationale economie!

Goed, ik generaliseer en wellicht chargeer ik hier en daar enigszins. Maar het beeld dat ik oproep is volgens mij valide. En, voor de zoveelste maal: Ik sta niet te roepen dat een 'hardhandige opvoeding' onontbeerlijk is! Maar denk eens na, dames en heren volksvertegenwoordigers! Hou eens op met die 'incidenten-politiek', en het produceren van 'goed-gevoel' beleid. Ga eens regeren!

Weggebruiker

Wie Nederland binnen komt rijden, merkt aan het verkeer dat hij Europa verlaat. Hoe het komt, komt het, maar ineens wemelt het van de 'korte lontjes', onbegrijpelijke verkeersborden en dito signalering. En vele weggebruikers vallen op door asociaal weggedrag. Maar anders dan de wegpiraten die men elders in Europa ook tegenkomt.

De Nederlander kenmerkt zich op de weg door een sterke behoefte de 'schoolmeester' uit te hangen. In combinatie met een geheel eigen interpretatie van 'hoe het eigenlijk hoort'. Die 'eigen richting', en de behoefte om degenen die 'het' niet begrijpen een lesje te leren, leidt niet zelden tot extreem gevaarlijke situaties op de weg.

Het gaat dus niet uniek om mensen die 'roekeloos' rijgedrag vertonen in de traditionele zin. Maar daar tussendoor ook velen die zich, zonder nadenken, met auto en al voor een te snel rijdende mede-weggebruiker storten die op het punt staat hen in te halen. Gewoon, omdat je 'hier honderd mag'! Wat overigens niet zeker is. Want soms hangt er onder dat bord met die limiet een wit bord met zwarte letters dat lijkt te suggereren dat er sprake is van een bepaalde tijd waarop die specifieke limiet geldig is. En zijn de bordjes '100' op de hectometer-borden aan de linkerkant afgeplakt. Maar rechts weer niet. En dan duikt er zomaar ineens weer een bord op waar dat witte bord met die periode ontbreekt.

Die chaos maakt op de schoolmeester geen enkele indruk. Zijn eigen interpretatie geldt. Wellicht is hij eerder tegen bekeuringen opgelopen op het betreffende traject? Of hij heeft iets in de krant gelezen? Of hij heeft Hero Brinkman op de nationale televisie horen opscheppen over de vele boetes die hij had verzameld, waarmee het kennelijk 'hoort' dat je je niks van het verkeersreglement aantrekt? Of hij heeft Peter R. de Vries horen zeggen dat die 'flitsboetes' een vorm van belasting zijn, die niets met de verkeersveiligheid te maken hebben?

Die 'eigen richting' zou nog tot daar aan toe zijn. Zolang je maar niet zeurt over de 'eigen consequenties', dan. Maar in combinatie met de behoefte anderen duidelijk te maken hoe ze van de weg gebruik horen te maken, wordt het beslist 'interessant'. Wellicht statistisch gesproken niet meteen ook gevaarlijker. Want je moet 'ogen op steeltjes' hebben in het Nederlandse wegverkeer, met zoveel schoolmeesters die 'duwend', 'trekkend', plotseling van richting veranderend, of remmend, er een complete kermisattractie van maken.

In hoeverre is dat beeld ook relevant voor andere delen van de samenleving, en de manier waarop wij ons in de wereld buiten Nederland manifesteren?

Krimp

Vandaag werd bekend dat Nederland opnieuw in een recessie is beland. De derde recessie op rij. En dat betekent volop werk voor de 'pratende hoofden' die als econoom hun licht mogen laten schijnen over de staat van ons nationale huishoudboekje.

Als er één beroepsgroep is waar het 'klagen' lijkt te zijn uitgevonden, én verbeterd, dan is het wel de wereld van de economen. In het bijzonder die in Nederland. Het is niet goed, of het deugt niet. Een duidelijk verhaal valt er niet in te ontdekken. Ze spreken zichzelf bij voorkeur in één vraaggesprek minimaal vier keer tegen. En als ze het zelf niet meer begrijpen, kijken ze hun critici aan met een blik van: 'Ben jij achterlijk of zo? Dat is basiskennis!'

Inderdaad. Dat kon wel eens het elementaire probleem zijn. Dat die basiskennis niet goed in elkaar steekt. Het is als dogma gevoerd aan hele kuddes economen, die overal in de maatschappij volop voor problemen zorgen als ze proberen hun theoretische modellen te vertalen in praktisch beleid. Maar ik vrees dat ze Adam Smith, 'The Wealth of Nations', en 'The Theory of Moral Sentiments' die daar bij hoort, niet echt gelezen hebben. Of anders niet hebben begrepen.

Nou is het natuurlijk zo, dat Adam Smith zijn boeken schreef in een tijd waarin het moderne bankieren nog moest worden uitgevonden. En dat onze huidige economie niet veel meer te maken heeft met de creatie van 'Wealth' voor 'Nations'. Niet in de zin van grotere welvaart voor allen, als gevolg van een grotere productiviteit door het particuliere initiatief. De creatie van meer '1-en' en '0-en' op een computerscherm is toch van een geheel andere orde van grootte. En wat Adam Smith nog feilloos identificeerde als de 'niet-productieven', dat beslaat meer dan tachtig procent van de werkenden in onze huidige samenleving. Met inbegrip van alle economen.

Het is niet zo dat er geen integere, hardwerkende, bescheiden economen zijn die er geen probleem mee hebben om te erkennen: 'Weet ik niet'. Of die tenminste een slag om de arm houden. Maar dat zijn dan de uitzonderingen. Als regel doen ze, als ze in beeld verschijnen, hun beklag. Dezer dagen zijn ze druk in de weer om politici voor de voeten te lopen door hen te verwijten dat ze niet kunnen toveren. Want een béétje econoom wil dat de banken worden ge-'herkapitaliseerd', nadat de banken in de VS, samen met de 'Rating Agencies' in dat land, de grootste zwendel in de geschiedenis van de mens organiseerden. Dan kunnen ze ook hier de waardeloze vastgoed-rommel afboeken, die waardeloos is geworden door het morrelen aan de hypotheekrente-aftrek, waar diezelfde economen zo hard voor hebben lopen lobbyen..........

Waar echter dat geld vandaan moet komen om die banken van vers kapitaal te voorzien? Van de belastingbetaler? Nee! Want dan stort de consumptie in. Overheidsbezuinigingen? Nee! Want dat is de motor van de economie, nu het particuliere bedrijfsleven de geest geeft. Bedrijven dan? Nee! Want die hebben het al moeilijk om het hoofd boven water te houden, nu de banken geen geld meer uitlenen.
Ah! Ik begrijp het: We jagen de overheidsschuld door het dak? Nee! Want als de rente straks gaat stijgen, leveren we de groei die we op die manier gekocht hebben dubbel en dwars weer in.
Oooooo! Dus je wilt de geldpers aanzetten? Nee! Want dan dreigt hyperinflatie.
Okay. Hoe dan?

En trouwens, in de VS en Japan hebben ze dat dus gedaan, die geldpers aangezet. En beiden gaat het nou niet direct voor de wind, dat afgelopen kwartaal! De groei die ze in de VS hebben gekocht, door duizenden miljarden Dollars bij te drukken, en de staatsschuld richting 110% van het BBP te jagen, zonder eind in zicht, met een begrotingstekort dat je doet klosogen, ging richting wapenindustrie. De sector in de productie die, nog steeds volgens Adam Smith, bij uitstek 'kosten' genereert voor de échte economie. Het doet één keer 'boem'. En dan heb je nog niks. Je kunt er niet in wonen. Je kunt het niet eten. Het houdt je niet warm. En het maakt het werk niet lichter.

Mag ik iedereen Adam Smith aanbevelen? En beide boeken graag! En laat u niks wijsmaken door degenen die menen dat 'Greed is Good' bij die grondlegger van het moderne kapitalisme vandaan kwam. Want dat is een fabeltje, populair gemaakt door bepaalde 'Readers Digest' versies die op hogescholen en universiteiten de plaats heeft ingenomen van het origineel.